Petar Petojević podneo tužbu protiv RTS zbog objavljivanja karte Srbije bez KiM; Viši Sud u Beogradu odbacio tužbu kao "neosnovanu"

 VIŠEM SUDU U BEOGRADU

TUŽILAC:

Petar Petojević, iz Obrenovca, ul. Vojvode Putnika br. 9, koga zastupa advokat Uroš Andrejić iz Beograda, ul. Miše Vujića br. 2, po punomoćju u prilogu;

TUŽENI:

Nenad Lj. Stefanović, VD glavni i odgovorni urednik informativnog programa javne medijske ustanove Radio televizija Srbije, koga pozvati preko javne medijske ustanove Radio televizija Srbije, Beograd, ul. Takovska br. 10;

T U Ž B A

radi: objavljivanja odgovora na informaciju

Vrednost spora: 240.000,00 dinara

2 (dva) primerka

2 (dva) priloga i punomoćj

Dana 08.04.2020. godine, u emisiji „Dnevnik“ na Prvom i satelitskom programu RTS, u 19:31 časova, tokom emitovanja vesti o epidemiji korona virusa (COVID-19), objavljena je informacija u vidu grafičkog prikaza mape dela Republike Srbije prekrivenog hirurškom maskom. Međutim, na mapi koja je objavljena nedostajala je teritorija Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija.

DOKAZ:

1.      Fotografija iznad

2.      Video zapis emisije „Dnevnik“ emitovane 08.04.2020. godine

Preambula Ustava Republike Srbije ("Sl. glasnik RS", br. 98/2006) glasi:

„Polazeći od državne tradicije srpskog naroda i ravnopravnosti svih građana i etničkih zajednica u Srbiji, polazeći i od toga da je Pokrajina Kosovo i Metohija sastavni deo teritorije Srbije, da ima položaj suštinske autonomije u okviru suverene države Srbije i da iz takvog položaja Pokrajine Kosovo i Metohija slede ustavne obaveze svih državnih organa da zastupaju i štite državne interese Srbije na Kosovu i Metohiji u svim unutrašnjim i spoljnim političkim odnosima,

građani Srbije donose USTAV REPUBLIKE SRBIJE...“

Takođe, odredbom člana 8. Ustava Republike Srbije propisano je da je teritorija Republike Srbije jedinstvena i nedeljiva. Granica Republike Srbije je nepovrediva, a menja se po postupku predviđenom za promenu Ustava.

Od dana stupanja na snagu Ustava Republike Srbije do dana podnošenja ove tužbe granice Republike Srbije nisu menjane, što predstavlja nespornu činjenicu.

Dakle, objavljena informacija, u vidu grafičkog prikaza mape dela Republike Srbije prekrivenog hirurškom maskom, je nesporno neistinita.

******

U predvečerje 09. aprila, dana kada se sećamo početka najveće bitke u novijoj srpskoj istoriji, i kada odajemo poštu svim junacima sa Košara, odstranili su glavni i odgovorni urednik i novinari informativnog programa RTS-a Srbiji ono za šta su ti junaci pre 21 godinu dali svoje živote, odstranili su Srbiji njen najvredniji deo, njenu dušu i ugaoni kamen.

Pokrili su rupu koja zjapi hirurškom maskom, misleći valjda da će tako manje ljudi da primeti nezacelivu ranu koju su napravili. Ali, maska ne može da sakrije i ublaži bol koji Srbija i njen narod osećaju kada joj kidaju delove tela.

Prethodnih puta kada su ovo činili, rukovodioci javnog medijskog servisa pravdali su se tehničkom greškom (zamagljivanje mape Kosmeta na dukseru) ili time da su im drugi dostavili materijal koji sadrži mapu Srbije bez Kosmeta (tačnije FIBA, za evropsko prvenstvo u košarci za žene), ali sada opravdanja nema. Dnevnik RTS je delo isključivo novinara i urednika ovog javnog medijskog servisa, i nesumnjivo je da postoji njihova puna odgovornost za učinjeno.

Pre svega, ponavljamo, objavljena informacija je potpuno neistinita, jer Kosovo i Metohija predstavljaju deo, i to najvredniji, Republike Srbije.

Dalje, objava predmetne mape dobija na težini i zbog trenutka i okolnosti u kojima je objavljena, u okviru priloga o epidemiji virusa, za vreme vanrednog stanja u Republici Srbiji, kao i uoči godišnjice početka bitke za Košare, u kojoj su srpski junaci branili upravo ono što je objavljenom mapom povređeno. Potpuno je neprihvatljivo da se njihova žrtva umanjuje na ovaj način.

 Osvrnemo li se, pak, na zakonsku regulativu javnog informisanja, videćemo da je javni medijski servis osnovan radi ostvarivanja javnog interesa Republike Srbije i njenih državljana. Postavlja se pitanje čiji javni interes se ostvaruje na ovaj način – interes republike Srbije i njenih državljana, koji finansiraju rad javnog servisa, ili interes onih koji već godinama pokušavaju da Kosmet odvoje od Srbije.

Osim što je objavljivanjem sramne mape Srbije bez Kosmeta povređen javni interes Republike Srbije, ovim činom povređeni su i lični interesi i čast svakog državljanina Srbije, uključujući i tužioca.

******

Povodom objave navedene informacije, a na osnovu odredaba čl. 83 Zakona o javnom informisanju i medijima ("Sl. glasnik RS", br. 83/2014, 58/2015 i 12/2016 - autentično tumačenje), tužilac je, preko punomoćnika, dana 16.04.2020. godine podneo tuženom Odgovor na informaciju, koji je tuženi primio dana 21.04.2020. godine, te je rok za objavljivanje odgovora na informaciju istekao 23.04.2020. godine.

DOKAZ:

1.      Odgovor na informaciju od 16.04.2020. godine sa dokazima o slanju i prijemu

Do dana podnošenja ove tužbe, tuženi nije odbjavio odgovor na informaciju u skladu sa odredbama Zakona o javnom informisanju i medijima ("Sl. glasnik RS", br. 83/2014, 58/2015 i 12/2016 - autentično tumačenje).

******

Zakon o javnom informisanju i medijima ("Sl. glasnik RS", br. 83/2014, 58/2015 i 12/2016 - autentično tumačenje) propisuje sledeće:

Pravo na odgovor

Član 83

Lice na koje se odnosi informacija, koja može da povredi njegovo pravo ili interes, može od odgovornog urednika zahtevati da, bez naknade, objavi odgovor u kome ono tvrdi da je informacija neistinita, nepotpuna ili netačno preneta.

Ako odgovorni urednik ne objavi odgovor, a za to ne postoji neki od razloga za neobjavljivanje određen ovim zakonom, kao i ako odgovor objavi na nepropisan način, imalac prava na odgovor može protiv odgovornog urednika podneti tužbu za objavljivanje odgovora.

U parnici radi objavljivanja odgovora raspravlja se samo o činjenicama, određenim ovim zakonom, od kojih zavisi obaveza odgovornog urednika da objavi odgovor.

Rok za zahtev za objavljivanje odgovora

Član 86

Zahtev za objavljivanje odgovora podnosi se odgovornom uredniku u roku od 30 dana od dana objavljivanja informacije u dnevnoj novini ili dnevnoj radio ili televizijskoj emisiji, odnosno 60 dana od dana objavljivanja informacije u periodičnoj novini ili povremenoj radio ili televizijskoj emisiji.

Ako odgovor podnosi lice čije je prebivalište ili boravište u inostranstvu, rok iznosi 60 dana.

Rok za objavljivanje odgovora

Član 87

Odgovorni urednik dužan je da odgovor objavi bez odlaganja, a najkasnije u drugom narednom broju dnevnih novina, odnosno u drugoj narednoj dnevnoj emisiji od prispeća odgovora.

Odgovor na informaciju koja se odnosi na učesnika u predizbornoj kampanji, objavljuje se u prvom narednom broju, odnosno u prvoj narednoj emisiji od prispeća odgovora.

Rok za tužbu zbog neobjavljivanja odgovora

Član 88

Ako odgovorni urednik ne objavi odgovor, tužba zbog neobjavljivanja odgovora podnosi se u roku od 30 dana od dana isteka roka za objavljivanje iz člana 87. ovog zakona.

Rok za objavljivanje odgovora na osnovu presude

Član 89

Ako usvoji tužbeni zahtev za objavljivanje odgovora, sud nalaže odgovornom uredniku da objavi odgovor bez odlaganja, a najkasnije u drugom narednom broju dnevnih novina, odnosno u drugoj narednoj dnevnoj emisiji od prispeća presude da se odgovor objavi.

Ako se informacija na koju se odgovara odnosi na učesnika u predizbornoj kampanji, odgovor se objavljuje u prvom narednom broju, odnosno prvoj narednoj emisiji od prispeća presude da se odgovor objavi.

Sudski penal i prilog uz tužbu

Član 93

Tužilac može tražiti da sud tuženom naredi objavljivanje odgovora, odnosno ispravke, pod pretnjom plaćanja određenog primerenog novčanog iznosa tužiocu za slučaj neobjavljivanja.

Uz tužbu se obavezno prilaže primerak ili kopija štampanog medija u kome je objavljena informacija, odnosno, po mogućnosti, tonski ili video zapis emisije u kojoj je objavljena informacija.

Načelo jednake delotvornosti informacije i odgovora, odnosno ispravke

Član 96

Odgovor, odnosno ispravka objavljuje se u istom delu medija, u istom izdanju, u istoj rubrici, na istoj stranici, sa istom opremom, odnosno u istom delu emisije, kao što je bila objavljena informacija na koju se odgovara, i to pod istim naslovom, a uz oznaku "odgovor", odnosno "ispravka".

Ako oprema informacije na koju se odgovara, odnosno koja se ispravlja sadrži ilustracije (tabele, fotografije, crteže, video-zapis i dr.), može ih sadržati i odgovor, odnosno ispravka.

Odgovor, odnosno ispravka objavljuje se u celosti, osim ako je informacija na koju se odgovara, odnosno koja se ispravlja objavljivana u nastavcima, a obim odgovora, odnosno ispravke iziskuje objavljivanje u nastavcima.

Ako je emisija u kojoj je objavljena informacija na koju se odgovara, odnosno koja se ispravlja bila jedina ili poslednja u seriji, odgovor, odnosno ispravka objavljuje se u najsrodnijoj emisiji ili u najpribližnijem terminu.

Ako je medij u kome je objavljena informacija na koju se odgovara, odnosno koja se ispravlja prestao da postoji, odgovor, odnosno ispravka objavljuje se u srodnom mediju na trošak lica koje je bilo izdavač ili odgovorni urednik u vreme objavljivanja informacije na koju se odgovara, odnosno koja se ispravlja, odnosno na trošak pravnog sledbenika izdavača.

Ako se u istom mediju ponovo objavljuje informacija za koju je objavljen odgovor, mora se istovremeno označiti da je objavljen odgovor, čiji je, kad i gde je objavljen, a na zahtev, objaviti i odgovor.

Ako se u mediju ponovo objavljuje informacija za koju je objavljena ispravka, mora se istovremeno objaviti i ispravka.

Ako se u drugom mediju objavljuje informacija za koju je objavljen odgovor, odnosno ispravka, mora se na zahtev objaviti odgovor, odnosno ispravka.

Odgovor, odnosno ispravka objavljuje se na jeziku na kojem je objavljena informacija na koju se odgovara, odnosno koja se ispravlja.

Ako je odgovor, odnosno ispravka napisana na jeziku koji je različit od jezika na kojem je objavljena informacija na koju se odgovara, odnosno koja se ispravlja, odgovorni urednik dužan je da objavi odgovor, odnosno ispravku, ako lice koje ima pravo na odgovor, odnosno ispravku, prevede o svom trošku odgovor, odnosno ispravku, na jezik na kojem je objavljena informacija na koju se odgovara, odnosno koja se ispravlja.

Zabrana preinačenja i komentarisanja odgovora i ispravke

Član 97

Odgovor, odnosno ispravka objavljuje se bez izmena, izostavljanja i dopuna.

Dozvoljene su najneophodnije lektorske izmene koje ne menjaju smisao.

Ako je objavljeni odgovor, odnosno ispravka, preinačena u celosti ili delom, odgovorni urednik je dužan, da na zahtev, objavi izvorni tekst odgovora, odnosno ispravke, odnosno izvorne delove odgovora, odnosno ispravke.

Nije dopušteno komentarisati odgovor, odnosno ispravku u istom broju medija, odnosno u istoj emisiji u kojoj se objavljuje odgovor, odnosno ispravka, niti u drugim emisijama na dan objavljivanja odgovora, odnosno ispravke.

Razlozi za neobjavljivanje odgovora

Član 98

Odgovorni urednik nije dužan da objavi odgovor, odnosno sud neće narediti odgovornom uredniku da objavi odgovor:

1) ako je odgovor podnelo lice na koje se informacija ne odnosi ili drugo neovlašćeno lice;

2) ako je već objavljen odgovor iste sadržine nekog od ovlašćenih lica;

3) ako je u istom mediju u drugom, jednako vrednom obliku već objavljena reakcija ovlašćenog lica iste sadržine (kao intervju, izjava i drugo);

4) ako nije pravnosnažno okončana parnica radi objavljivanja ranije podnetog odgovora na istu informaciju;

5) ako u zahtevu za objavljivanje odgovora podnosilac nije naveo svoje ime i adresu, odnosno naziv i sedište, kao i ako nije potpisao odgovor lično, odnosno ako uz odgovor koji je podnet preko punomoćnika nije priloženo specijalno punomoćje;

6) ako se odgovor ne odnosi na informaciju na koju podnosilac tvrdi da odgovara;

7) ako nije označena informacija na koju se odgovara (naslov informacije, broj i stranica novina gde je objavljena, naziv emisije i vreme emitovanja i sl.), a odgovorni urednik ne može da utvrdi na koju se informaciju odnosi;

8) ako se odgovor odnosi na mišljenje, a ne na tvrdnju o činjenicama, ili ako odgovor ne sadrži tvrdnju o činjenicama, već mišljenje;

9) ako se odgovorom ne osporava istinitost, potpunost ili tačnost prenosa informacije, kao i ako se odgovor odnosi na informaciju koja može biti neistinita, nepotpuna ili netačno preneta, ali ne povređuje pravo ili interes lica;

10) ako odgovor nije na jeziku na kojem je objavljena informacija na koju se odgovara, niti je naknadno preveden na taj jezik;

11) ako je odgovor neprimereno duži od informacije, a podnosilac ga ne skrati u roku za podnošenje odgovora;

12) ako je odgovor podnet po isteku roka za podnošenje odgovora;

13) ako je odgovor nečitljiv, nerazumljiv ili besmislen, a nije uređen pre isteka roka za podnošenje odgovora;

14) ako objavljivanje odgovora zbog njegove sadržine može izazvati zabranu distribucije informacije, kaznenu ili građansko-pravnu odgovornost;

15) ako je već objavljena ispravka iste informacije na koju se odgovara ili ako je na drugi način postignut učinak radi koga se traži objavljivanje odgovora, osim ako se radi o ponovljenom objavljivanju informacije;

16) ako je istinitost, potpunost ili tačnost prenosa informacije na koju se odgovara očigledna, opštepoznata ili utvrđena pravnosnažnim aktom nadležnog organa;

17) ako se sadržina informacije na koju se odgovara podudara sa sadržinom informacije koju je autorizovalo lice koje zahteva objavljivanje odgovora;

18) ako je neistinitost, nepotpunost ili netačnost prenosa informacije na koju se odgovara takva da ne utiče na istinitost, potpunost ili tačnost same informacije;

19) ako se odgovor odnosi na informaciju saopštenu u javnoj skupštinskoj raspravi, javnoj raspravi u nekom skupštinskom telu ili u sudskom postupku.

Razlozi za neobjavljivanje odgovora važe i za neobjavljivanje dela odgovora.

Hitnost postupka

Član 122

Postupak u parnici po tužbi iz člana 121. ovog zakona je hitan.

******

Pravo na informaciju je jedno od osnovnih prava demokratskog društva čiji su nosioci građani, a glavna uloga medija se sastoji upravo u tome – da informiše javnost. Svako ima pravo na slobodu izražavanja, mišljenja ili ideja, ali uz neophodno uvažavanje i zaštitu interesa, ugleda i prava drugih, kao i javnog interesa, pa samim tim mediji ne smeju prilikom objavljivanja informacija prekoračiti granice u pogledu zaštite osnovnih ljudski prava i poštovanja Ustava kao najvišeg pravnog akta Republike Srbije, a što je upravo u ovom slučaju učinjeno.

Imajući u vidu da je objavljena informacija neistinita, da su njenim objavljivanjem povređeni interesi tužioca i svih drugih državljana Republike Srbije, kao i javni interes Republike Srbije, da je tužilac blagovremeno podneo tuženom odgovor na spornu informaciju, te da tuženi isti odgovor nije objavio u zakonom propisanom roku iako za to nije postojao nijedan propisani razlog, tužilac predlaže da Sud, nakon izvođenja predloženih dokaza, donese

P R E S U D U

1.      USVAJA SE tužbeni zahtev pa se OBAVEZUJE tuženi Nenad Lj. Stefanović, VD glavni i odgovorni urednik informativnog programa javne medijske ustanove Radio televizija Srbije,da u emisiji „Dnevnik“ na Prvom i satelitskom programu RTS, i to najkasnije u drugoj narednoj od prispeća presude, objavi odgovor na informaciju tužioca Petra Petojevića od 16.04.2020. godine, koji je tuženi primio 21.04.2020. godine, a koji se odnosi na informaciju - grafički prikaz mape dela Republike Srbije prekrivenog hirurškom maskom bez teritorije Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija, objavljenu u emisiji „Dnevnik“ dana 08.04.2020. godine u 19:31 časova.

2.      OBAVEZUJE SE tuženi Nenad Lj. Stefanović, VD glavni i odgovorni urednik informativnog programa javne medijske ustanove Radio televizija Srbije da, ukoliko ne objavi odgovor na informaciju tužioca iz prethodnog stava, isplati tužiocu Petru Petojeviću iznos od 240.000,00 dinara, u roku od 8 dana od isteka roka za objavljivanje odgovora na informaciju, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

3.      OBAVEZUJE SE tuženi Nenad Lj. Stefanović, VD glavni i odgovorni urednik informativnog programa javne medijske ustanove Radio televizija Srbije, da tužiocu Petru Petojeviću nadoknadi troškove ovog parničnog postupka koliko oni budu iznosili, sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude pa do konačne isplate, sve u roku od 8 dana od prijema pismenog otpravka presude, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

 Beogradu, 07.05.2020. godine                                  Punomoćnik Petra Petojevića

PRILOG:

1.      Punomoćje

2.      Kompakt disk sa video zapisom emisije „Dnevnik“ emitovane 08.04.2020. godine

3.      Odgovor na informaciju od 16.04.2020. godine sa dokazima o slanju i prijemu

TROŠKOVNIK:

1.      Sastav tužbe po AT..........................................................6.000,00 dinara

(NSPM)