|
Sadržaj Rezimei Contents Abstracts SADRŽAJ
Uvodnik ......... ....................... ....................... ....................... 3 TEMA BROJA: Moć Slobodan Antonić Tri lica moći ................ ....................... ....................... ....................... 7 Robert Dal Moć .......... ............................... ............................... ............................... 35 Piter Bakrak, Morton S. Barac Dva lica moći ................ ....................... ....................... ....................... 57 Stiven Luks Moć: jedno radikalno shvatanje .......... ....................... ....................... ....................... 69 Bertrand Rasel Oblici moći ................ ....................... ....................... ....................... 111 Vukašin Pavlović Klasična politička misao o moći ................ ....................... ....................... ....................... 121 Ivan Milenković Fukoova genealogija moći ....................... ....................... ....................... 137 Saša Gajić Moć u savremenim međunarodnim odnosima ......... ....................... ....................... ....................... 157 Ogledi Oliver Subotić Društvene implikacije biometrijskih sistema identifikacije ..... .................... ....................... 171 RASPAD JUGOSLAVIJE Slobodan Miladinović Autoritarni kontekst eskalacije jugoslovenske krize devedesetih ............ ............. ............. 207 Mile Bjelajac Kosovo – proizvodnja mita o 1987. ............ ....................... ....................... ....................... 235 Mileva Tomić Ustav i „vojvođansko pitanje“ ... ............. ............. ............. 263 Branko Balj Razbijanje Jugoslavije i srpsko pitanje danas ..... ............. ............. ............. 275 Milan Brdar, Slobodan Vuković Semiotika antisrpske propagande .......... ............. ............. ............. 291 Osvrti, recenzije, prikazi Saša Gajić Tragika politike moći (John J. Mearsheimer The Tragedy of Great Power Politics ) .. ............. ............. ............. 317 Miroslav Samardžić Liberalni virus (Samir Amin, The Liberal Virus, Permanent W ar and the Americanization of the World) ................... 322 Ivan Milenković Neapologetska apologija demokratije ( Sejmur Martin Lipset i DŽejson M. Lejkin, Demokratski vek ) .. ............. ............. ............. 329 Dejan Vuk Stanković Oproštaj od kritičkog intelektualca (Mile Savić, Politika filozofskog diskursa) ............. ............. ............. 332 Dijana Vukomanović Dileme izborne demokratije (Milan N. Jovanović, Oblikovanje izborne demokratije ) ..... ....................... ....................... ....................... 337 Miroslav Gudović Jedno novo čitanje Crnjanskog ( Boško Obradović, Miloš Crnjanski i novi nacionalizam ) ................. 340 Contents ......... ....................... ....................... ....................... 345 REZIMEI Slobodan Antonić Filozofski fakultet Beograd TRI LICA MOĆI Sažetak: U članku se daje pregled teorija koje se odnose na tri dimenzije moći. Robert Dal je pisao o prvoj dimenziji. Tu se moć vidi kao sukob, trvenje, nadmetanje između moćnika (A) i podložnika (B). Podložnik pruža otpor, ali na kraju moćnik nadvladava. O drugoj dimenziji su pisali Piter Bakrak i Morton Barac. U njoj nema borbe koja bi se mogla videti i opisati. Podložnik ceni da će ga moćnik svakako nadvladati i ne želi da se izlaže izlišnim troškovima. Stoga ne pruža nikakav vidljivi otpor, mada nastavlja da gaji nezadovoljstvo. Na treću dimenziju moći pažnju je skrenuo Stiven Luks. U njoj takođe nema borbe, niti otpora. Ali, tu moćnik tako dobro vlada okolnostima da podložnik uopšte ne shvata svoj položaj. On ili ne zna da je podložnik, ili uopšte o tome ne želi da razmišlja. Rezultat je moć bez ikakvog otpora, čak i bez nezaodovoljstva podložnika.To je glavna dimenzija moći u savremenom svetu. Ključne reči: moć, sukob, otpor, dominacija. Robert Dal Univerzitet Jejl Nju Hevn MOĆ * Sažetak: Na najopštijem nivou, u modernoj društvenoj nauci pojmovlje moći odnosi se na podgrupe odnosa između društvenih jedinica koji su takvi da ponašanje jedne ili više jedinica (O) zavisi u nekim okolnostima od ponašanja drugih jedinica (K). Najbliži ekvivalent odnosima moći jesu kauzalni odnosi. Tvrdnju „K ima moć nad O“ možemo zameniti tvrdnjom „ponašanje K-a prouzrokuje ponašanje O-a“. Ako možemo definisati kauzalnu vezu, možemo definisati i uticaj, moć, ili autoritet i obrnuto. Iako analiza moći nije dala mnogo rigoroznih uzročnih modela, proizvela je obilje šema za klasifikaciju tipova odnosa moći. Od karakteristika koje se najčešće ističu značajne su: (1) legitimnost: stepen do kog se O oseća normativno obavezanim da se pokorava K-u; (2) priroda sankcija: da li K koristi nagrade ili uskraćivanja, pozitivne ili negativne sankcije; (3) veličina sankcija: proteže se od strogih prinuda do nepostojanja ikakvih sankcija; (4) korišćena sredstva ili kanali uticaja: pitanje je da li K kontroliše O samo sredstvima informacija koje menjaju O-ove namere ili zaista menja O-ovu situaciju ili njegovu okolinu kroz nagrade i uskraćivanja. Ove i druge karakteristike mogu se kombinovati da bi se došlo do različitih tipova odnosa moći. Ključne reči: moć, uticaj, autoritet, vlast. Piter Bakrak, Morton S. Barac Bryn Mawr College Njujork DVA LICA MOĆI * Sažetak: Moć se koristi kada A učestvuje u donošenju odluka koje se tiču B-a. No, moć se isto tako koristi kada A ulaže svoje energije u stvaranje ili učvršćivanje društvenih i političkih vrednosti i institucionalne prakse koje ograničavaju delokrug političkog procesa na javno razmatranje pitanja relativno bezopasnih za njega samog, uz isključivanje svih drugih. U onoj meri u kojoj A uspeva da ovo postigne, B je praktično sprečen da stavi na dnevni red bilo koja pitanja koja načinom svog rešavanja mogu ozbiljno da ugroze A-ov skup preferencija. U onoj meri u kojoj neka osoba ili grupa – svesno ili nesvesno – stvara ili učvršćuje prepreke javnom pretresanju sukoba oko mera politike, ta osoba ili grupa ima moć. Ključne reči: moć, uticaj, autoritet, vlast. Stiven Luks Njujorški univerzitet Njujork MOĆ: JEDNO RADIKALNO SHVATANjE Sažetak: Ova knjižica, koja je nastala iz jednog Luksovog predavanja održanog na Sorboni, pionirsko je delo u istraživanju moći. Rad iznosi kritiku bihevioralizma i funkcionalističke predstave o sadržini moći i njenom ispoljavanju. Luksova treća dimenzija moći postoji onda kada su ljudi predmet dominacije i prihvataju tu dominaciju. Intencionalni pristup omogućava nam da predvidimo i objasnimo nečija ponašanja na način koji sami delatnici ne bi mogli priznati. Ovaj pristup poriče povlašćeni položaj delatnika u tumačenju sopstvenih razloga delovanja. Korišćenjem intencionalnog pristupa možemo razumeti kako delatnici mogu ćutke sarađivati u dominaciji nad njima samima. Takođe smo u stanju da napravimo razliku između onih koji dominiraju znajući za to i onih koji dominiraju a da toga nisu svesni. Ključne reči: moć, uticaj, vlast, upravljanje. Bertrand Rasel OBLICI MOĆI* Sažetak: U ovom radu daje se pregled različitih oblika moći. Na prvom mestu se razlikuje moć nad ljudskim bićima i moć nad mrtvim stvarima. Moć nad ljudskim bićima deli se prema načinu na koji se utiče na individuu, ili po vrsti organizacije koja vrši uticaj. Na individuu se može uticati: (a) direktnom fizičkom silom; (b) nagradama ili kaznama kao oblicima podsticanja; (v) vršenjem uticaja na mišljenje (propagandom) i stvaranjem poželjnih navika. Svi ovi oblici moći smešani su u delovanju države. U tom delovanju mogu se razlikovati tradicionalna i novostečena moć, od koje ova druga ima dva oblika: revolucionarnu i golu moć. Ključne reči: moć, uticaj, organizacija, država. Vukašin Pavlović Fakultet političkih nauka Beograd KLASIČNA POLITIČKA MISAO O MOĆI (antička Grčka, Makijaveli i Hobs) Sažetak: U radu se daje pregled klasične političke misli o moći. Stari Grci su otkrili dva svojstva moći: unutrašnju težnju da se širi i spoljno svojstvo da se kvari. Makijaveli upostavlja znak jednakosti između politike i moći, odnosno smatra da je politika veština očuvanja i uvećanja moći. Hobs zapaža da je moć čovekova najdublja priroda, a sticanje, potvrđivanje i proširivanje moći njegov najdublji životni nagon. Ključne reči: moć, politika, država, ljudska priroda. Ivan Milenković Treći program Radio Beograda Beograd Fukoova genealogija moći* Sažetak: Fuko je mislilac moći koji moć desupstancijalizuje. Umesto metafizičkih konstrukcija koje pretpostavljaju jednu, središnju, veliku moć, koje govore o namerama i mestu moći, Fuko insistira na tome da je moć uvek dislocirana i relaciona: govoriti o moći znači govoriti o odnosima moći. Utoliko Fukoovo pitanje nije „Šta je moć?“, nego „Kako se moć sprovodi?“, jer samo u načinima, tehnikama, praksama moć ispoljava svoju suštinu (koja nije supstancija). Kao odnos, moć se razlikuje od nasilja kao nedostatka odnosa, odnosno od vlasti kao samoodnosne i samoodnošeće moći. S obzirom na to da Fuko insistira na spoljašnjem momentu moći – veoma podozrevajući, u međuvremenu, da nekakav unutrašnji momenat uopšte postoji, ili da je on, ako ga ima, relevantan za analizu – on se suočava sa problemima koje tradicionalna politička teorija, zaokupljena pre svega suverenom moći, nije uzimala u obzir: kako se ulazi u odnose potčinjavanja i kako se oni stabiluzuju; šta je s telima; koji su domeni „mikrofizike moći“; kako se širi „kapilarna moć“. U konstelaciji kojom dominiraju motivi poput desupstancijalizovane moći, tela, odnosa sila, znanje se pojavljuje kao ono što je uvek već upleteno u odnose moći, dok genealogija, kao metodski postupak, ne ostaje izvan analiza moći kao nekakav instrument, proteza, način nezavisan od onoga ka čemu vodi, već je upravo konstitutivni momenat same moći, svojevrsni izraz njenog relacionog karaktera. Ključne reči: moć, odnos, znanje, vlast, nasilje, telo, disciplina, nadziranje. Saša Gajić Institut za evropske studije Beograd MOĆ U SAVREMENIM MEĐUNARODNIM ODNOSIMA Sažetak: Preuzimajući definiciju koja moć određuje kao sposobnost nametanja volje jednog političkog subjekta drugim voljama, moć se u savremenoj nauci o međunarodnim odnosima definiše četvorostruko: moć kao cilj država ili političkih elita i lidera; moć kao mera uticaja, odnosno kontrole; moć kao izraz bezbednosti; i moć kao sposobnost korišćenja resursa. Nadalje se analizira aktuelna podela na “tvrdu” i “meku” moć, kao i osnovni činioci klasične moći. Usmeravajući potom pažnju na evoluciju međunarodnih odnosa nakon završetka hladnog rata i intenziviranje globalizacijskih procesa, autor zaključuje da se ni u savremenim uslovima ne gubi aktuelnost klasičnog koncepta moći. Ključne reči: moć, međunarodni odnosi, globalna difuzija moći, fragmentacija, ravnoteža snaga, međunarodna zajednica. Oliver Subotić Beograd DRUŠTVENE IMPLIKACIJE BIOMETRIJSKIH SISTEMA IDENTIFIKACIJE Sažetak : Biometrijski sistemi identifikacije su već nekoliko godina sporna tema u svetskoj javnosti, dok je u Republici Srbiji ona postala aktuelna odmah nakon najave uvođenja novih tipova ličnih karata s centralnom bazom biometrijskih podataka. Suštinska problematika u tehnološkom pogledu vezana je upravo za centralizovanu bazu. Međutim, tehnička pozadina je samo pojava problema konceptualne prirode , koji se tiče odnosa države i građana. Da li se skladištenjem biometrijskih otisaka prstiju svih građana u centralnu elektronsku bazu podataka šalje poruka da smo svi sumnjivi dok se ne dokaže suprotno? Da li je to prvi korak ka državi totalnog nadzora? Šta je sledeća iteracija sistema ukoliko se danas dozvoli nekritička implementacija? Na ta i slična pitanja odgovor se nalazi isključivo kritičkim preispitivanjem biometrijskih sistema identifikacije iz različitih aspekata. Ključne reči : biometrija, identifikacija, centralna baza podataka, krađa identiteta, bezbednost, borba protiv terorizma, pravo na privatnost, zaštita podataka, totalni nadzor, elektronski servisi. Slobodan Miladinović Fakultet organizacionih nauka Beograd AUTORITARNI KONTEKST ESKALACIJE JUGOSLOVENSKE KRIZE DEVEDESETIH Sažetak: U ovom radu se polazi od stava da je autoritarnost jedna od najznačajnijih subjektivnih (vrednosnih) komponenti koje su doprinele eskalaciji jugoslovenske krize devedesetih.Tekst se bazira na istraživanju prisustva autoritarne svesti kod vladajućih elita u Srbiji i Hrvatskoj pred sam raspad Jugoslavije. Elita se posmatra kao generator i glavni distributer autoritarnog sistema vrednosti i same jugoslovenske krize. Njen glavni motiv u tom procesu je da sačuva svoje pozicije moći i privilegije. Ovde se autoritarna vrednosna orijentacija javlja kao jedan od instrumenata kojim elita nastoji da ovlada totalitetom društvenih odnosa i da ostvari svoje partikularne interese. Rezultat toga je permanentno generisanje sukoba među kojima posebno mesto zauzimaju međunacionalni sukobi. Ključne reči: autoritarnost, nacionalizam, društvene vrednosti, vladajuće elite, raspad Jugoslavije Mile Bjelajac Institut za noviju istoriju Srbije Beograd KOSOVO – PROIZVODNjA MITA O 1987. I TAOCI POLITIČKI KOREKTNOG GOVORA Sažetak: U ovom prilogu konstatuje se da u javnom govoru postoje veoma kruti i jednodimenzionalni stavovi o korenima kosovske krize krajem 20. veka. Taj pristup je veoma prisutan poslednjih godina u delu međunarodne zajednice koji podržava ultimativan albanski stav da je jedino rešenje za mir i region – nezavisnost Kosova i Metohije. Kao posledica unutrašnjih sukoba u Srbiji, dok su trajale borbe sa Miloševićevim režimom, takođe su se, sa ne manje jednostranosti i žestine, koristile sporne kvalifikacije. Ovaj politički govor u dobroj meri se preselio i u akademsku literaturu. U delu naučne zajednice proizvedena je „intelektualna ortodoksija“, koja, svesno ili nesvesno, podržava ili zloupotrebljava „albansku stvar“. Međutim, postoji ne manji broj skrupuloznih i obaveštenih istraživača koji iznose niz činjenica koje su u oštroj suprotnosti sa uspostavljenim klišeom da je „sve počelo 1987“, da je Srbija htela da u Jugoslaviji uspostavi velikosrpsku hegemoniju, da je albanskoj zajednici oduzeto svako pravo, te da se pripremao plan za njihovo masovno etničko čišćenje. Ključne reči: Srbija, Kosovo, Jugoslavija, manipulacija, etničko čišćenje. Mileva Tomić Novi Sad USTAV I ''VOJVOĐANSKO PITANjE'' Sažetak: Ustavne reforme kao po pravilu otvaraju ''vojvođansko pitanje'', ali ga ni poslednja, očigledno, neće skinuti sa dnevnog reda. Pravna norma, makar i kao rezultat ''opšteg konsenzusa'', ne može da razreši temeljni politički, ali i sociološki, kulturni, pa i psihološki nesklad u doživljaju Vojvodine i njene autonomije. Najpre kao nacionalno, u novijoj istoriji ustavno, a uvek i pre svega političko pitanje, autonomija Vojvodine je već osam decenija izvor nesporazuma bez većih izgleda za skoro, još manje dugoročno rešavanje. Razlike koje se danas ispoljavaju u pogledima na ustavnopravni status Vojvodine imaju svoje duboke korene u prošlosti, a najočiglednije su u tumačenju motiva kojim su se tokom poslednjih osam decenija rukovodili zagovornici autonomije. Ključne reči: Vojvodina, autonomija, ustav, Jugoslavija, Srbija Branko Balj Ekonomski fakultet Subotica RAZBIJANjE JUGOSLAVIJE I SRPSKO PITANjE DANAS Sažetak: Autor u ovom tekstu nastoji da dokaže valjanost hipoteze koja glasi: Jugoslavija je doživela razbijanje a ne raspadanje, iako su neke sistemske pretpostavke bile dugi niz decenija priređivane za raspad. Ovo razbijanje, koje se odigralo pod uticajem nekih zapadnih vlada i multinacionalnih korporacija, nije još uvek dovedeno do projektovanog kraja, budući da se razbijanje Jugoslavije pretvorilo u razbijanje srpskog naroda, kako u teritorijalno–državnom, tako i u duhovnom smislu. Potvrdu ove pretpostavke autor sagledava kroz događaje oko Republike Srpske, Kosova i Metohije, Vojvodine i odvajanje Crne Gore od Srbije. Ključne reči: razbijanje i raspad Jugoslavije, srpsko pitanje, uloga crkve, zapadnoevropsko mišljenje, globalizacija. Milan Brdar Filozofski fakultet Novi Sad Slobodan Vuković Institut društvenih nauka Beograd SEMIOTIKA ANTISRPSKE PROPAGANDE: OD STUDIJE SLUČAJA SRPSKE KRIVICE DO PARADIGME Sažetak: U ovom tekstu nastojimo da rekonstruišemo semiotičku logiku manipulisanja pojmom „neprijatelj“ ispitivanjem procesa demonizacije Srba u zapadnim medijima tokom devedesetih godina. Oslanjajući se na savremenu semiotičku analizu sadržaja, ispitujemo mogućnost izvođenja određenih opštih zaključaka na osnovu te logike, koji bi bili primenljivi na tretman neprijatelja u drugim slučajevima. Rekonstruisana je opšta paradigma koja se primenjuje na protivnika, uz svrhu njegove obrade kao neprijatelja u interesu ostvarenja strateških političkih ciljeva. Radi empirijskog potkrepljenja rekonstruisane paradigme analiza je proširena na antisrpsku propagandu uoči Prvog i Drugog svetskog rata . Ključne reči: semiotika moći , Srbi, Evropa, agresija, diskurs, manipulacija, genocid, zločin, građanski rat, nacizam, komunizam, neoliberalizam, propagandna mašina. CONTENTS Editorial .......... ....................... ....................... ....................... 3 TOPIC OF THE ISSUE: Power Slobodan Antonić Three faces of Power . ....................... ....................... ....................... 7 Robert Dahl Power ....... ............................... ............................... ............................... 35 Piter Bakrak, Morton S. Barac Two faces of Power .... ............. ............. ............. 57 Stiven Lukes Power: A Radical View .... ....................... ....................... ....................... 69 Bertrand Russel Forms of Power .............. ....................... ....................... ....................... 111 Vukašin Pavlović Classical Political Thought of Power .......... ....................... ....................... ....................... 121 Ivan Milenković Foucault's Genealogy of Power .............. ....................... ....................... 137 Saša Gajić Power in Contemporary International Relations .......... ....................... ....................... ....................... 157 Studies Oliver Subotić Social Implications of Biometrical Systems of Identification ......... ..................... 1 71 The breakdown of Yugoslavia Slobodan Miladinović The Authoritarian Context of Escalation of Yugoslav Crisis in the 90-tis .......... .. 207 Mile Bjelajac The Kosovo – The Production of the 1987 Myth. . ....................... ....................... ....................... 235 Mileva Tomić Constitution and the “Vojvodina Issue” .. ............. ............. ............. 263 Branko Balj Desintegration of Yugoslavia and the Serbian Issue today ...... ............. ............. ............. 275 Milan Brdar, Slobodan Vuković Semiotics of Western Propaganda .......... ............. ............. ............. 291 Reviaws Saša Gajić The Tragic of Political Power (John J. Mearsheimer, The Tragedy of Great Power Politics) .. ............ 317 Miroslav Samardžić The Liberal Virus (Samir Amin, The Liberal Virus, Permanent War and the Americanization of the World) ... ......... 322 Ivan Milenković Non-apologetic Apology of Democracy ( Sejmur Martin Lipset & Xejson M. Lejkin, Demokratski vek ) .. ............. ............. ............. 329 Dejan Vuk Stanković Fairwell to the Engaged Intelectval (Mile Savić, Politika filozofskog diskursa) ............ 332 Dijana Vukomanović Dillemas of Participatory Democracy (Milan N. Jovanović, Oblikovanje izborne demokratije) ........ 337 Miroslav Gudović A new way to read Crnjanski ( Boško Obradović, Miloš Crnjanski i novi nacionalizam ) ........ ............. ............. ............. 340 Contents ......... ....................... ....................... ....................... 345
ABSTRACTS Slobodan Antonić THREE FACES OF POWER Summary The article exposes theories which refer to three dimensions of power. Robert Dahl has written about the first dimension. In this dimension power is understood as a conflict, competition between the one who gains power and the oppressed. The oppressed engages in the process of active resistance but the one who possesses power wins in the end. The other dimension was discussed by Peter Bakrack and Morton Barack. It does not contain any struggle that could be recognized and described. The oppressed estimates that the one who is in power will certainly win and does not want to expose himself to useless efforts. That is why the oppressed does not engage in any visible resistance although he is dissatisfied. Third dimension of power was emphasized by Steven Lukes. It also contains neither struggle nor resistance. But the one who is in power governs the circumstances so well that the oppressed does not understand his position at all. He either does not know that he is the oppressed or does not wish to think abut that. The result is power without any resistance, even without dissatisfaction of the oppressed. This is the crucial dimension of power in contemporary world. Key words: power, struggle, resistance, domination. Robert Dahl POWER Summary At the most general level, power terms in modern social science refer tu subsets of relations among social units such that the behaviors of one or more units (R) depend in some circumstances on the behavior of the other units (C). The closest equivalent to the power relation is the causal relation. For the assertion ‘C has power over R', one can substitute the assertion, ‘C's behavior causes R's behavior`. If one can define the causal relation, one can define influence, power, or authority, and vive-versa. Even though the analysis has not produced many rigorous causal models, it has spawned a profusion of schemes for classifying types of power relations. Among the characteristics most often singled out for attention are (1) legitimacy: the extent to which R feels normatively obliged to comply with C; (2) the nature of the sanctions: whether C uses rewards or deprivations, positive or negative sanctions; (3) the magnitude of the sanctions: extending from severe coercion to no sanctions at all; (4) the means or channel employed: whether C controls R only by means of information that changes R's situation or his environment of rewards and deprivations. These and other characteristics can be combined to yield many different types of power relations. Key words: power, influence, authority, government. Peter Bachrach and Morton S. Baratz Two Faces of Power Summary Power is exercised when A participates in the making of decisions that affect B. But power is also exercised when A devotes his energies to cresting or reinforcing social and political values and institutional practices that limit the scope of the political process to public consideration of only those issues which are comparatively innocuous to A. To the extent that A succeeds in doing this, B is prevented, for all practical purposes, from bringing to the fore any issues that might in their resolution be seriously detrimental to A's set of preferences. To the extent that a person or group – consciously or unconsciously – cresces or reinforces barriers to the public airing of policy conflicts, that person or group has power. Key words: power, influence, authority, government. Steven Lukes Power: A Radical View Summary This short book, developed from a speech Lukes originally gave at the Sorbonne, is groundbreaking in power theory research. The essay builds a critique of the behaviouralist, functionalist notions of what constitutes power and how it manifests itself. Lukes' third dimension of power exists where people are subject to domination and acquiesce in that domination. The intentional stance allows us to predict and explain others' behaviour in ways that those agents may not recognise. It denies agents' privileged access to their own reasons for actions. Using the intentional stance we can understand how agents may acquiesce in their own domination. We can also make distinctions between those who dominate knowingly and those who dominate without realising they do so. Key words: power, influence, authority, government. Bertrand Russell FORMS OF POWER Summary This paper presents a survey of different forms of power. Firstly, it distinguishes between the power exerted over human beings and that used on inanimate objects. Power over people is classified according to the way it influences an individual, or according to organizations which wield influence. An individual can be influenced through: (a) direct physical force; (b) rewards and penalties as forms of encouragement; (c) opinion-forming (propaganda) or creation of desirable practices. All these forms of power are mixed in functions performed by the state. The functions distinguish between traditional and newly established power, with the latter displaying two forms of expression: revolutionary force and brute force. Key words: power, influence, organization, state. Vukašin Pavlović CLASSICAL POLITICAL THOUGHT Of POWER (The Ancient Greece, Machiavelli and Hobbs) Summary The paper offers a survey of classical political thought on power. The ancient Greeks discovered two attributes of power: the inner desire to expand and the outer ability to deteriorate. Machiavelli introduced a symbol of equivalence between politics and power, i.e. he believed politics to be a skill for protection and expansion of power. Hobbs noticed that the need for power was the man's most profound characteristic, and the accumulation, acknowledgement and expansion of his power his deepest life instinct. Key words: power, politics, state, human nature. Ivan Milenković Foucault's genealogy of power Summary This paper tries to show that Michael Foucault is a great thinker of power who de-substantializes the power itself. Rejecting the metaphysical constructions that always presuppose only one, central, big Power, Foucault insists that power is always relative, that every refering on power is actually refering on relations of power, so it should be always analyzed as an empirical phenomenon. As a relation, power differs from violence becouse violence is a lack of relation, and from the authority as a selfreflecting power. Therefore, the knowledge appears to be the connected unseparably with power, as something always involved in power relations, same as the power relations are always some kind of relations of knowledge. Key words: power, relation, knowledge, authority, violence, discipline, monitoring. Saša Gajić POWER IN CONTEMPORARY INTERNATIONAL RELATIONS Summary Taking over the definition that determines power as a capability of imposing will of one political subject to other wills, power in contemporary international relations is defined in four ways: power as the aim of the state or of political elits and leaders; power as measure of impact, i.e. control; power as exposition of security and power as capability of using resources. In continuation, division of power into „hard“ and „soft“ power is analyzed, as well as basic facts of classic power. Turning over to evolution of international relations after the end of the Cold War and intensification of processes of globalization, the author concludes that the classic concept of power is still actual in contemporary conditions. Key words: power, international relations, global diffusion of power, fragmentation, balance of forces, the international community. Oliver Subotić Social Implications of Biometric Systems of Identification Summary Biometric systems of identification have long been a controversial subject in the world while in Republic of Serbia they became topical soon after the introduction of new types of personal identification cards with the central biometric data base have been announced. Technologically speaking, problems essentially pertain to the centralized base. Technical background, however, is merely a problem of conceptual nature which basically affects the relation between the state and its people. So, does storing everyone's biometric finger prints in the central electronic data base mean that everyone is a suspect until proven not to be? And is this the first step towards the state with totalitarian supervision? What will be the next move of the system if non-critical implementation is allowed to take place today? Answers to this, and similar questions, lie solely in the critical reexamination of biometric systems of identifications. Key words: biometry, identification, central data base, identity theft, security, antiterrorist fight, privacy, data protection, electronic services. Slobodan Miladinović THE AUTHORITARIAN CONTEXT OF ESCALATION OF YUGOSLAV CRISIS IN THE 90-TIS Summary The main attitude of this paper is that authoritarity is one of the most important subjective (value) components which contributed to escalation of Yugoslav crisis of ninetieths. The paper is based on survey data research presents of authoritarian value orientations in power elites in Serbia and Croatia before the Yugoslav state disintegration. Elites are watched as generator and main distributor of authoritarian value system and Yugoslav crisis. It main motives in this process are to protect their own positions of power and privilege. Authoritarian value orientation is considered as one of instruments by which elites tend to make control over totality of social relations and to realize their own particular interests. The result is permanent generating of conflicts particularly conflicts between nations. Key words: authoritariity, nationalism, social values, power elites, and Yugoslav state disintegration. Mile Bjelajac The Kosovo – The Production OF The 1987 Myth Summary This abstract maintains that public speech is full of rigid and one-dimensional opinions about the origins of the Kosovo crisis towards the end of the 20th century. Such opinions have recently been firmly adhered to by part of the international community which supports Albanian ultimatum according to which the only solution likely to bring peace to the region is an independent Kosovo and Metohija. As the consequence of internal clashes in Serbia, while still fighting Milošević's regime, controversial qualifications were being used with same intensity and equal amount of bias. Such political speech has entered academic literature to a large extent. Part of scientific community has produced an “intellectual orthodoxy” which, deliberately or non-deliberately, supports or abuses the “Albanian issue”. There are, however, few scrupulous and well-informed researchers whose findings are in sharp contrast with the existing cliché whereby “everything started in 1987”, and according to which Serbia wanted to establish great Serbian hegemony in Yugoslavia, the Albanian community was stripped off of all rights, and plans were being made for their mass ethnic cleansing. Key words: Serbia, Kosovo, Yugoslavia, disintegration, 1987, manipulation, ethnic cleansing. Mileva Tomić Constitution and the “Vojvodina Issue” Summary Constitutional reforms as a rule always open the “Vojvodina issue”. It is obvious, however, that the latest ones will not produce an answer to it. A legal norm, even in the form of a “general consensus”, cannot resolve wide political, and also sociological, cultural, sometimes psychological discrepancies in perception of Vojvodina and the question of its autonomy. Initially national, lately constitutional, but above all a political issue, the autonomy of Vojvodina has been a bone of contention for nearly eight decades without a promising outcome for a long term solution in sight. Differences in opinion, pertaining to the constitutional status of Vojvodina, that are apparent today have deep roots in the past and are most obvious in the way advocates of the autonomy have been interpreting motives for it over the past eighty years. Key words: Vojvodina, autonomy, Constitution, Yugoslavia, Serbia. Branko Balj DISINTEGRATION OF YUGOSLAVIA AND THE SERBIAN ISSUE TODAY Summary The author tries to validate the hypothesis whereby Yugoslavia underwent dismembering and not disintegration although several systemic theories of disintegration had been in preparation for a number of decades. The dismembering that occurred under the influence of certain western governments and multinational corporations still has not reached the wished-for target since the process of tearing apart of Yugoslavia has turned into a process of destroying Serbian people-their territories and the state as well as their spirit. The author uses events that happened in Republika Srpska, Kosovo and Metohija, Vojvodina, and the secession of Montenegro from Serbia, to corroborate this hypothesis. Key words: dismembering and disintegration of Yugoslavia, Serbian issue, role of the Church, West European opinion, globalization. Milan Brdar, Slobodan Vuković SEMIOTICS OF WESTERN PROPAGANDA: FROM CASE STUDY OF SERBIAN GUILT TO THE GENERAL PARADYGM Summary In the article the authors attempt to reconstruct the semiotic logic of “enemy menagement“ by examining the process od demonization of Serbs carried by the Western media in the 1990s. Relying on contemporary semiotics' content analysis, they explore whether it is possible to infer some universal characteristics of this logic that could be applicable to media treatment of the enemy in other cases. A general paradigm is being reconstructed that is applied on the any case of opposition, to prepare it as an enemy and to eliminate it if is needed in terms of strategic political aims. For tha sake of empirical corroboraton of the paradigm analysis took broader scope including antiserbian propaganda at the eve of I and II WW. Key words: semiotics, meaning, discourse, power, politics, Serbia, Serbs, crime, justification, geopolitics, Nazism, Neoliberalism, Communism, propaganda machine, civil war. |
.jpg)
