.jpg)
| Redovni brojevi | |||
Broj 3-4/2011 Tema: Levica danas |
 |
 |
 |
| petak, 07. septembar 2012. | |
|
NOVA SRPSKA
PolitičkA
MISAO
Nova edicija, (2011), no. 3–4
Tema broja Levica danas Etjen Balibar Kraj politike ili politika bez kraja? Marks i Danijel Bensaid Skandal bez kraja ................................................................... 29 Peter Klepec Kapitalizam – kriza, reforme, reprivatizacija .............. 51 Petar Bojanić Figure „pobede” i „pobednika”: Uvod u mesijanizam Alpar Lošonc Komunizam kao kritika levičarske melanholije ............. 89 Borislav Mikulić Ko je Staljinu skinuo brkove? Leva kritika Nikola Janović Političko levo – kriza, imanentnost, reartikulacija: Jelica Šumič, Rado Riha Komunizam kao društvo „za sve” ....................................... 161 Miroslav Milović Ontologija čudovišta: Antonio Negri i pitanja BogdanaKoljević „Positive Biopolitics” in the 21. Century ............................. 197 Dosije Žak Ransijer Deset teza o politici ........................................................ 215 Etjen Balibar Filozofija i granice političkog ................................... 231 Nikola Tanasić Okupacija Volstrita između revolucije i simulacije . 269 Ogledi Slobodan Miladinović Tamna strana socijalnog kapitala .................................... 287 Aleksandar Jazić Američka javna diplomatija u borbi protiv terorizma 317 Andrej Mitić Kosmopolitsko (demokratsko) pravo i Sučeljavanja Slobodan Samardžić Proizvodnja neprijatelja na liberalan način ................ 381 Mario Kalik „Homoseksualnost ili smrt!” .......................................... 397 Osvrti, recenzije, prikazi Srđan Maraš S one strane dobra i zla Dejan Petrović Socijalizam je mrtav, živeo socijalizam! Lorna Štrbac Preskupi bilans neoliberalizma Mario Brudar Narod ga nije voleo Contents...................................................................................... 457
Iako je još do pre nekoliko godina, kako šira, tako i ona uža, stručna i etablirana javnost širom sveta bila većinski i skoro neprikosnoveno ubeđena u definitivni trijumf liberalizma kao teorijskog i političkog koncepta, stvarnost je žestoko demantovala ovu postavku i na njoj zasnovani liberalni optimizam „kraja istorije”, politike i konfliktnog društva. Ne samo da se nije ostvario proklamovani „večni” (liberalni) mir sub speciae aeternitatis – već se čini kao da je trenutno na snazi upravo suprotan proces. Vrtoglavi rast svetske finansijske, ekonomske, a potom i političke i društvene krize, pored ostalog, uzrokovao je gotovo panično spuštanje sa polica već zaboravljenih Marksovih i marksističkih dela i brisanje sa njih nataložene prašine. Trgnuti iz „dogmatskog dremeža” o bezalternativnosti liberalizma, politički, društveni i kulturni delatnici naprasno su „otkrili” da postoje klase, bogati i siromašni i da se sfera ekonomskog nikako ne može u potpunosti odvojiti od sfere političkog, kao ni obrnuto. Bezmalo, preko noći, politički filozofi i teoretičari koji su decenijama na zapadnoj sceni, uz retke izuzetke, delovali praktično underground tj. ili sasvim vaninstitucionalno ili na marginama relevantnih institucija, promovisani su u novi mainstream 21. veka (jedan od najupečatljivijih primera, u ovom smislu, svakako je Žak Ransijer – dok je primer Slavoja Žižeka zapravo pomalo obrnut). Ovakvo munjevito „otkriće levice” – i to neretko upravo radikalne i beskompromisne levice koja cilja na obaranje celokupnog postojećeg političko-ekonomskog sistema – našlo je svoj izraz ne samo u, već po sebi bitnoj, iznenadnoj promeni „horizonta” i „pejzaža” u obrazovnim, naučnim i akademskim institucijama na Zapadu, nego se manifestovalo i u stvaranju novih društvenih pokreta i oblika organizovanja. Tako je, recimo, delatnost pokreta Occupy (koji je prerastao u Occupy Wall Street, sa upečatljivom parolom o razlici između „1% i 99%”), indukovala još uvek ne u potpunosti transparentnu, ali skoro revolucionarnu promenu u SAD, koja je u međuvremenu – kao i sama kriza – dobila svoj odjek i pandane sa druge strane okeana. Istovremeno, na evropskom kontinentu, i u najvećoj meri opozitno prema sadašnjoj koncepciji Evropske unije – u širokom luku i rasponu od Grčke do Francuske – evropski narodi počeli su da se prisećaju sopstvenih levičarskih tradicija, i da iznova artikulišu smisao teze o demosu, odnosno narodu kao nosiocu političkog subjektiviteta. (Ovaj oblik „leve” samosvesti o jednakosti, pravdi i slobodi, u nemalom delu ne-zapadnog sveta, a posebno na južnoameričkom kontinentu, brižljivo je čuvan čak i u vreme kada se neoliberalizam nalazio na svom vrhuncu, a danas dobija novi zamah u trenutku koji će, po svemu sudeći, biti konceptualno, diskurzivno i politički označen kao smena epoha, odnosno kao globalni ekonomski, ideološki i politički zemljotres koji će obeležiti – najmanje – prve decenije 21. veka.) Ovo je samo deo razloga zbog kojih je Uredništvo odlučilo da temat novog broja Nove srpske političke misli posveti pitanju savremene levice. Jer, ne samo da je u vremenu svetske ekspanzije neoliberalizma, po skoro svim misaonim i geografskim meridijanima, filozofska i politička levica trpela poraze na svim terenima, nego je, usled neprilagođenosti novim okolnostima, nedostatka novih ideja, ali i međusobnih trvenja i raslojavanja – npr. podelama na „marksističku levicu”, „radikalnu levicu”, „novu levicu”, „anarho-levicu”, „postmodernističku levicu”, „post-levicu” i sl. – i sama bitno uticala i doprinela sopstvenoj krizi. Stoga je više nego opravdano i legitimno postaviti sledeće pitanje: „o čemu govorimo kada govorimo o levici danas?” Ili, slično: Koje je ime levice danas? Da li je to komunizam, socijalizam, proletarijat, prekarijat, „drugost” – ili nešto potpuno različito od svega navedenog? (A o tome šta je levica u Srbiji, da i ne govorimo.) O ovim i drugim pitanjima koja su odlučujuća za razmatranje stanja i perspektiva savremene levice u tematu NSPM raspravljaju najistaknutiji svetski politički filozofi i sociolozi, kao i afirmisani autori iz Srbije i bivše Jugoslavije. Dok su refleksije Etjena Balibara prevashodno usmerene na problem aporije levičarske politike u Marksovom delu, Danijel Bensaid svedoči o savremenom stanju i „skandalu demokratije”, a Peter Klepec, pak, analizira krizu kapitalizma i koncepte reformi i reprivatizacija. Iz sasvim specifičnog ugla, Alpar Lošonc prilazi ideji komunizma kroz aspekt kritike onoga što Valter Benjamin naziva „levičarska melanholija”, a Benjaminovim figurama „pobede” i pobednika” u kontekstu njegovog mesijanizma bavi se i prilog Petra Bojanića. Borislav Mikulić se usredsređuje na formulisanje levičarske kritike savremene postsocijalističke kulturologije, a kroz nju i na kritiku socijalizma per se, dok Nikola Janović analizira presek stanja savremene levičarske scene, kao i perspektive njene reartikulacije. Autori Jelica Šumič i Rado Riha u zajedničkom članku iz jedne lakanovske vizure obrazlažu koncept komunizma kao društva „za sve”, dok se Miroslav Milović bavi diskursom Antonija Negrija i relacijom prema filozofskoj tradiciji, a Bogdana Koljević, takođe polazeći od Negrijeve teorije, razmatra pitanje da li se u 21. veku pozitivna biopolitika može pojaviti kao nova filozofija i politička praksa. U rubrici Dosije, donosimo prevode reprezentativnih tekstova savremenih francuskih filozofa Žaka Ransijera i Etjena Balibara, posvećenih konstitutivnim momentima političkog, te pitanju relacije filozofije i politike, kao i instruktivan prilog Nikole Tanasića o značaju i ograničenjima pokreta „Okupirajmo Volstrit”. U Ogledima su članci Slobodana Miladinovića o „tamnoj strani socijalnog kapitala” i Andreja Mitića o teoriji i praksi „kosmopolitske demokratije” – kao i rad Aleksandra Jazića o ulozi javne diplomatije SAD u „ratu protiv terorizma”. Kao i obično, u aktuelnim Sučeljavanjima predstavljeni su polemički odgovori Slobodana Samardžića i Maria Kalika, na rad Aleksandra Molnara o Karlu Šmitu i srpskoj politici, odnosno na tekst Srđana Nikolića „Sloboda i seksualnost”. Konačno, odabrani prikazi Srđana Maraša o delu Žana Bodrijara, Dejana Petrovića o knjizi Antonija Negrija, Lorne Štrbac o kritici neoliberalizma u delu Erika Rejnerta i Maria Brudara o knjizi Venceslava Glišića koja se bavi biografijom Petra Stambolića – i ovaj put – praktično dopunjavaju i čine organski deo osnovnog temata (n)ovog broja Nove srpske političke misli.
REZIMEI Etjen Balibar
Univerzitet Pariz X
Nanter
Kraj politike ili politika bez kraja? Marks i aporija „komunističke politike”
Sažetak: U ovom tekstu autor polazi od odlomka s kraja drugog poglavlja Manifesta komunističke partije, u kojem Marks započinje izlaganje programa revolucionarnih mera koje vode od kapitalizma do besklasnog društva. Potrebno je, piše Marks, „izvojevati demokratiju". Da li to znači da se do demokratije dolazi borbom, odnosno da li Marks veruje da se, prvi put u istoriji, može pojaviti demokratija u apsolutnom smislu? Interpretacija ove formule prirodno zahteva ispitivanje njenog konteksta i njenih semantičkih uslovljenosti. U ovom tekstu ispitujemo vezu između procesa izvojevanja demokratije i nužne upotrebe revolucionarnog nasilja, kako bi se transformisao uzročnik klasnog antagonizma, režim svojine i proizvodnje.
Ključne reči: Marks, demokratija, klasa, nasilje, antagonizam.
Danijel Bensaid
Univerzitet Pariz X
Nanter
Skandal bez kraja
Sažetak: Po čemu demokratija može biti skandalozna? Upravo po tome što, da bi preživela, uvek mora ići korak dalje, stalno rušiti uspostavljene forme, potresati horizont univerzalnog, stavljati jednakost pred izazov slobode. Zato što bez prestanka zamagljuje nesigurnu podelu na političko i socijalno i korak po korak osporava dosezanje privatne svojine i zadiranje države u javni prostor i zajednička dobra. Zato što ona mora stalno i u svim oblastima da teži širenju pristupa jednakosti i građanstvu. Ako ne bi bila skandalozna do kraja, ona ne bi bila to što jeste.
Ključne reči: jednakost, demokratija, skandal, sloboda, politika, Ransijer, Badju, Marks.
Peter Klepec
Institut za filozofiju
Ljubljana
Kapitalizam – kriza, reforme, reprivatizacija
Sažetak: U prvom delu teksta autor razmatra tri pojma bitna za razumevanje situacije u kojoj se nalazi sadašnji svet: krizu, kapitalizam i levicu. U drugom delu ispituje mogućnosti reformisanja kapitalističkog sistema. U trećem delu razmatra dileme vezane za sveopštu reprivatizaciju koja će odrediti našu budućnost. Cilj teksta je da ukaže na instrinsične protivrečnosti kapitalizma, te na nemogućnost njegove reforme „iznutra”.
Ključne reči: kapitalizam, kriza, reforma, levica, tržište, ekonomija, globalizacija.
Petar Bojanić
Institut za filozofiju i društvenu teoriju
Beograd
Figure „pobede” i „pobednika”
Uvod u mesijanizam Valtera Benjamina
Sažetak: Ono što me interesuje, sedam ili možda čak devet decenija posle napora i velikih oklevanja Valtera Benjamina, jeste status neizvesnog i komplikovanog registra koji čine pobednik, pobeda, poraženi itd. Šta to znači „pobediti”? Koja vrsta sukoba ili suprotstavljanja omogućuje da se govori o pobedi? Ko ili šta treba da se pobedi i na koji način? Koje su konsekvence pobede i kakva treba da bude sudbina poraženog? Ali, i takođe, da li je danas i dalje moguće govoriti o (poslednjoj) pobedi?
Ključne reči: pobeda, alegorija, pobednik, revolucija, Mesija.
Alpar Lošonc
Fakultet tehničkih nauka
Novi Sad
Komunizam kao kritika levičarske melanholije
Sažetak: Autor iznosi da je istorijska levica uobličila svoje nastupe u duhu kombinacije Rusoa i Lasala, ignorišući kritiku političke ekonomije koju je profilisao Marks. Autor smatra da je taj postupak značajan jer umnogome određuje defanzivne forme levice. Posle toga, pokušava da odredi kriterijume levice, pri čemu insistira na tome da levica mora prihvatiti društveno pitanje, i da nastale forme patnje ne može objašnjavati naddruštvenim kriterijumima. Na kraju, autor posvećuje posebnu pažnju filozofiji politike Alena Badjua i Antonija Negrija. Ovi mislioci razmatraju se u svetlu pripremljenih kriterijuma, dok se istovremeno predstavljaju mislioci filozofije politike komunizma, koja kritikuje istorijske forme levice.
Ključne reči: kritika političke ekonomije, društveno pitanje, levica i desnica, komunizam.
Borislav Mikulić
Filozofski fakultet
Zagreb
Ko je Staljinu skinuo brkove? Leva kritika socijalizma i postsocijalistička kulturologija
Sažetak: Autor prikazuje filozofiju praxis kao teorijski medij koji otjelovljuje aspekte visoke i popularne kulture 60-ih godina u Hrvatskoj i bivšoj Jugoslaviji. U prvom dijelu tematizira se manjak referenci na praxis u novijim prilozima etnografije socijalizma i kulturnih studija kao simptom znanstvenog reduktivizma čiji je smisao devalvacija kritičke kulture u općem modernističkom miljeu socijalizma; u drugom dijelu izlažu se neki argumenti za relevanciju filozofije općenito, i praxisa posebno, kao (meta-) kulturne forme.
Ključne reči: filozofija praxis, etnografija socijalizma, dokolica, akademski turizam, disidencija, autonomni politički subjekt.
Nikola Janović
Ljubljana
Političko levo – kriza, imanentnost, reartikulacija:
Left, New Left, Post-Left, Anybody Left?
Sažetak: Da li će određena politika uključiti i model oružane borbe, znači krajnji model političke borbe, koji proističe iz Klauzoviceve teoreme, stavlja radikalnu politiku na iskušenje. Lekcija iz ‘68 je, iz današnje perspektive, jasna: revolucija je bila premalo radikalna, zato je i doživela katastrofu. Novo pitanje je: koliko je levici potrebno radikalizma da ne bude previše radikalna (opasnost da zapadne u novu diktaturu proletarijata) i da bude dovoljno radikalna (u vreme demokratije) kako bi mobilizacija revolucionarnog potencijala bila uspešna.
Ključne reči: Levica, nova levica, kapitalizam, pokret, radikalno, država, vlast, komunizam, socijalizam.
Jelica Šumič, Rado Riha
Ljubljanska škola za psihoanalizu, Institut za filozofiju
Ljubljana
Komunizam kao društvo „za sve”
Sažetak: Ovaj prilog se razumeva kao pokušaj da se misli neodređenost komunizma, a ponajpre se odnosi spram savremenih stavova teoretisanja i praktikovanja novih oblika nesegregacionističke zajednice. Autori smatraju da takva „zajednica za sve” deluje kao nasilno podrivanje svakog društvenog i političkog poretka i uvek ima privremeni i kontingentni karakter.
Ključne reči: komunizam, zajednica, revolucija, segregacija, društvo, antagonizam.
Miroslav Milović
Univerzitet u Braziliji
Brazil Ontologija čudovišta: Antonio Negri i pitanja o politici i imanenciji
Sažetak: U ovom članku autor razmatra pitanje koji bi se i kakav subjektivitet danas mogao pojaviti kao „katehon”, tj. kao onaj što se suprotstavlja svetskom savremenom kapitalizmu. Analizirajući Negrijevu ideju o ontologiji čudovišta, kao specifičnoj ontologiji onih koji, istorijsko-filozofski i politički, nisu predstavljeni u sistemu – autor se dalje usredsređuje na kritičku refleksiju dela Marx beyond Marx. U odgovoru na Negrijev argument o razlikovanju biopolitike i biomoći, kao najbitnijem potencijalu za novi subjektivitet, izlaže se živi paradoks ideje da kapitalizam već jeste komunizam. S druge strane, u zaključku se ističe da vraćanje Spinozinim porukama – suprotno Negrijevom čitanju Spinoze – može da posluži kao putokaz za promišljanje proizvodnje života, politike i imanencije koja bi označila novi komunizam.
Ključne reči: katehon, goli život, čudovišta, kapitalizam, komunizam, subjektivitet.
Bogdana Koljević
NSPM
Beograd
„POZITIVNA BIOPOLITIKA” U 21. VEKU?
Sažetak: U prvom delu članka autor razmatra filozofske teorije biopolitike u delima Mišela Fukoa i Đorđa Agambena, artikulišući ideju biopolitike kao neoliberalizma, tj. biopolitike kao permanentnog vanrednog stanja. Uprkos bitnim razlikama u njihovim konceptualnim projektima, u oba slučaja biopolitika se pojavljuje kao ultimativni nosilac savremenih tehnika upravljanja, kao moć koja upravlja pravom, politikom, filozofijom i životom kao takvim. U drugom delu, polazeći od novijih teorija Majkla Harta i Antonija Negrija, autor ispituje potencijale za promišljanje pozitivne biopolitike mnoštva i opštosti, kao i mogućnosti koje se pojavljuju u društvima 21. veka. U zaključku, Marksova ideja prave demokratije analizira se u ovom kontekstu, kao filozofsko i političko ime koje se sagledava u svetlu otpora Imperiji i kao nova pozitivna biopolitika.
Ključne reči: biopolitika, neoliberalizam, vanredno stanje, mnoštvo, prava demokratija.
DOSIJE
Nikola Tanasić
NSPM
Beograd
„Okupacija Volstrita” između revolucije i simulacije
Sažetak: Autor razmatra događaje i rezultate prvih meseci „Okupirajmo” protesta, ispitujući njihov potencijal za globalne i/ili nacionalne revolucionarne promene. Priznajući protestima nesumnjiv značaj kao novom, nekompromitovanom i u mnogo čemu ideološki iskrenom i originalnom političkom pokretu sa ogromnim medijskim potencijalom i nezanemarljivim političkim uticajem u SAD, on tvrdi da se oni suočavaju sa četiri problema, koji ga onemogućuju da postane snaga koja može dovesti do političke revolucije. Ti problemi su: (I) lažna univerzalnost u svetu (pokret u stvari ne predstavlja „većinu ugnjetenih i prezrenih u svetu”); (II) lažna univerzalnost u SAD (zbog ideoloških i političkih nesuglasica, pokret takođe ne predstavlja većinu socijalno ugroženih građana SAD); (III) ideološka nedoslednost i/ili odsustvo ideologije; i (IV) osnovane sumnje da pokretom manipulišu spoljašnji centi političke moći, kao i njegova prećutna podrška neokolonijalnoj politici SAD, što se može zaključiti iz njihove podrške revolucijama „Arapskog proleća” i međunarodnoj intervenciji u Libiji.
Ključne reči: Okupirajmo Volstrit, revolucija, kapitalizam, demokratija, imperijalizam.
OGLEDI
Slobodan Miladinović
Fakultet organizacionih nauka
Beograd
TAMNA STRANA SOCIJALNOG KAPITALA
Sažetak: Socijalni kapital moguće je posmatrati iz više uglova. U svojoj suštini, on nosi potencijal za modernizaciju i opšti razvoj, ali i potencijal za razvoj socijalno patoloških pojava poput diskriminacije, nepotizma, korupcije, organizovanog kriminala i slično. Cilj ovog rada jeste da ukaže na moguću negativnu dimenziju socijalnog kapitala, koja posebno dolazi do izražaja u društvima zatvorene socijalne strukture, s nedovršenim pravnim sistemom, s razvojnim problemima, visokom koncentracijom i centralizacijom u raspodeli društvene moći, ali i u onima što prolaze kroz neku vrstu tranzicije, na koju nisu imuna ni ekonomski i politički stabilna i razvijena društva.
Ključne reči: socijalni kapital, društvena moć, društvena struktura, diskriminacija.
Aleksandar Jazić
Fakultet političkih nauka
Beograd
AMERIČKA JAVNA DIPLOMATIJA U BORBI PROTIV TERORIZMA
Sažetak: Autor se u tekstu bavi američkom javnom diplomatijom i njenom ulogom u borbi protiv terorizma. Tekst razmatra osnove, ključne sfere i instrumente javne diplomatije. Javna diplomatija predstavlja jedno od sredstava „meke moći” i veoma često se koristi uz „tvrdu“, odnosno vojnu moć. „Tvrda“ moć koristi se na kratke staze, dok se „meka“ moć koristi za dugoročne ciljeve. Da bi javna diplomatija stvorila uslove za svoje delovanje ona u svom okviru mora da ima kulturnu diplomatiju, koja, kao jedna od najznačajnijih sfera javne diplomatije, ima svrhu da kroz kulturno upoznavanje uspostavi kontakte i ojača razumevanje među pojedincima. Širenje ideja je jedno od osnovnih sredstava u „borbi za srca i duše“, a masovni mediji predstavljaju osnovu za to širenje. Prevashodni cilj američke administracije jeste da kroz javnu diplomatiju utiče na bliskoistočno javno mnjenje, a posebno na omladinu, da usvoji američke i zapadne stavove o terorizmu.
Ključne reči: javna diplomatija, SAD, kulturna diplomatija, masovni mediji, 11. septembar, „meka“ moć, borba protiv terorizma, „borba za srca i duše“
Andrej Mitić
Niš
Kosmopolitsko (demokratsko) pravo i kosmopolitska suverenost
Sažetak: Politička teorija kosmopolitske demokratije predstavlja savremenu recepciju Kantove pravno-političke filozofije. Transponujući ključne tačke Kantovog nacrta „večnog mira“ na savremeni civilizacijski trenutak, ona vrši svojevrsno „transcendiranje“ Kantovog modela kosmopolitskog poretka, prevodeći ga u globalni poredak sa obeležjima „svetske države“. Pravni aspekti kosmopolitske demokratije jesu ključni za ovaj „kvalitativni skok“. Autor posebno ima u vidu širenje Kantove ideje kosmopolitskog prava do nivoa kosmopolitskog demokratskog prava, plediranje za koncept postvestfalske „kosmopolitske suverenosti“, koji je Kantu bio stran, kao i zalaganje za kosmopolitski politički poredak koji bi krenuo dalje od phoedus pacificum konfederalnog tipa, ka jednom centralizovanijem polufederalnom globalnom institucionalnom aranžmanu. „Primena“ kosmopolitskog demokratskog prava u kosmopolitsko-demokratskoj optici zahteva legitimizaciju „humanitarnih vojnih intervencija“, što predstavlja suštinski antikantovsku crtu ovog projekta.
Ključne reči: demokratija, autonomija, kosmopolitizam, kosmopolitsko pravo, kosmopolitska suverenost, kosmopolitska politička zajednica, „humanitarna vojna intervencija“.
Étienne Balibar La fin de la politique, ou la politique sans fin? Marx et aporie de la „politique communiste" Résumé: Dans ce texte l'auteur fait l'analyse un des phrases fameuses de Manifeste de la partie communiste de Marx, dans laquelle Marx expose le programme des mesures révolutionnaire qui mainent du capitalisme à la societé sans classes. On a besoin, écrit Marx, de „conquérir la démocratie". Est-ce que cela signifie que c'est le combat par lequelle il faut conquérir la démocratie? Est-ce que Marx croit que pour la premiere fois dans l'histoire existe la possibilité d'apparaître la démocratie dans le sens absolue? L'interpretation de cette formule de Marx exige, naturelement, l'enquête de son contexte et de ses conditions sémanthiques. Dans ce texte on fait l'investigation de la liaison entre pocessus de conquérir de la démocratie et l'usage nécessaire de la violence révolutionnaire, pour faire transformation de la cuase d'antagonisme de la classe, régime de la propriété et de la production.
Mots clés: Marx, démocratie, classe, violence, antagonisme.
Daniel Bensaid
PERMANENT SCANDAL
Summary: How come that democracy can be so scandalous? It is because it always has to go one step forward and shatter the established forms, shake the horizons of the universal and put equality before the challenge of freedom in order to survive. It is because it continuously blurs the uncertain dichotomy into the political and social and steadily challenges achievements of private property and encroachment of the State into the public space and common good. It is because it always has to strive to propagate equality and to be available to citizens in all domains. If it were not utterly scandalous it would not be what it is.
Key words: democracy, state, policy, public space, scandal, equality.
Peter Klepec
CAPITALISM – IT’S CRISIS, REFORMS AND RE-PRIVATIZATION
Summary: In the first part of the text the author analyzes three concepts important for understanding the situation of the modern world: crisis, capitalism, and the left. In the second part he investigates possibilities for improvement of capitalism. The third part deals with dilemmas about general re-privatization, which will determine our future. The aim of this text is to point to intrinsic contradictions of capitalism and to the impossibility of reforming it from the inside.
Key words: capitalism, crisis, ownership, reform, USA, privatization.
Petar Bojanić
Les figures de la „victoire” et du „vainqueur”
Introduction au messianisme chez/de Walter Benjamin
Résumé: Ce qui m’intéresse – cinq voire sept décennies après la tentative et les hésitations de Benjamin – concerne le statut du registre complexe et incertain du vainqueur, de la victoire et du vaincu. Que signifie «vaincre»? Quel type de conflit ou d’opposition permet que l’on parle de victoire? Qui et que faut-il vaincre et de quelle manière? Quelles sont les conséquences de la victoire et quel doit être le destin du vaincu ? Mais aussi, est-il encore aujourd’hui possible de parler de victoire (finale)?
Mots clés: victoire, allégorie, vainqueur, révolution, Messie.
Alpar Lošonc
Communism as a Critique of Leftist Melancholy
Summary:
The author points out that the historical left has formed its manifestations in accordance with the combination of Rousseau and Lasalle. The critic of political economy with its achievements was subordinated in the West and East, too. The author asserts that this orientation determines the forms of defensive of the left. After these considerations, the author makes an attempt to make a difference between the left and right. He insists on the social question as the precondition of the leftist articulation of the power. At the end the author pays attention to the thinking of Alain Badiou and Antonio Negri. Their thoughts are treated in the context of prepared criteria and presented as the philosophy of communism with the critical potentialities concerning the historical left.
Key words: critic of political economy, social question, left and right, communism.
Borislav Mikulić
WHO REMOVED STALIN’S MOUSTACHE? A LEFTIST CRITIQUE OF SOCIALISM AND POST-SOCIALIST CULTURAL STUDIES
Summary: The author describes the Praxis philosophy as a theoretical medium which embodies aspects of high and popular culture of the 1960s in Croatia and former Yugoslavia. In the first part of the paper he describes lack of references to praxis in newer contributions to the ethnography of socialism and cultural studies as a symptom of scientific reductivism, which is based on devaluation of critical culture in the general modernist milieu of socialism. In the second part the author presents certain arguments for relevance of philosophy in general, and particularly of praxis as a (meta-)cultural form.
Key words: philosophy, Praxis, ethnography of socialism, leisure, academic tourism, dissidence, autonomous political subject.
Nikola Janović
THE LEFT-WING: CRISIS, IMMANENCE, REARTICULATION
Summary: Will a particular policy include armed struggle, i.e. the most extreme model of political struggle, which follows from von Clausewitz’s theorem, puts radical policy on trial. From modern perspective, the lesson from 1968 is clear: the revolution was not radical enough, and that is the reason why it failed disastrously. The new questions is how radical should the left wing be so as to avoid being too radical, which means preventing it from falling into proletarian dictatorship, and at the same time, how to make it radical enough (in democracy) so as to successfully achieve revolutionary potential.
Key words: left wing, new left, capitalism, movement, radical, state, authority, communism, socialism.
Jelica Šumič, Rado Riha
COMMUNISM AS A ‘SOCIETY FOR ALL’
Summary: This contribution is seen as an attempt to describe elusiveness of communism, and particularly its attitude toward modern theories and practice of new forms of a non-segregationist community. In a social and political constellation whose primary feature is pragmatic attitude toward political antagonism, promising opennes toward the Other and alleged acknowledgement of its otherness, in which a more or less diluted understanding of human rights as a political value follows the disappearance of emancipatory policy from the public scene, there is nothing that could be less certain than the fate of communism. The question that arises is whether capitalism, which also offers an emancipatory project, but in the form of globalization, can be surpassed by the communist idea as a form and practice of emancipation.
Key words: communism, community, revolution, segregation, society, antagonism.
Miroslav Milović
ONTOLOGY OF THE MONSTER – ANTONIO NEGRI AND QUESTIONS OF POLITICS AND IMMANENCE
Summary: In this article the author discusses what sort of subjectivity could today appear as „katehon” i.e. as the one which confronts contemporary world capitalism. Analysing Negri’s idea of ontology of the monster, as a specific ontology of those who have not been, in either historical-philosophical or political categories represented in the system, the author further focuses on the critical reflection of the work Marx beyond Marx. In response to Negri’s argument about the differentiation between biopolitics and biopower as the most crucial potential for new subjectivity, a key paradox of the idea that capitalism is already communism is exposed. On the other hand, in conclusion, a return to Spinoza is placed forward and – in difference to Negri’s reading of Spinoza – is presented as a pathway for rethinking production of life, politics and immanence which would signify new communism.
Key words: katehon, bare life, monsters, capitalism, communism, subjectivity.
Bogdana Koljević
”Positive Biopolitics” in the 21. Century?
Abstract: In the first part of this article the author reflects on the philosophical theories of biopolitics in works of Michael Foucault and Giorgio Agamben, articulating the ideas of biopolitics as neoliberalism i.e. of biopolitics as permanency of the state of exception. In spite significant differences in their conceptual projects, in both cases biopolitics appears as the ultimate carrier of contemporary techniques of governing, as the power which rules over law, politics, philosophy and life as such. In the second part, coming from recent theories of Michael Hardt and Antonio Negri, the author questions the potentialities of rethinking the live image of positive biopolitics, of multitude and the common, and the possibilites which are emerging in societies of the 21. century. In conclusion, Marx’s idea of true democracy is presented in this context, as the philosophical and political name which is seen in the light of resistence to the empire and as a new positive biopolitics.
Key words: biopolitics, neoliberalism, state of exception, multitude, true democracy.
Nikola Tanasić
”Occupy Wall Street” between Revolution and Simulation
Summary: The author examines the events and results of the first months of the ”Occupy” protests, examining their potential for global and/or national revolutionary change. While maintaining that the protests hold a substantial amount of relevance as a new, non-compromised and in many ways ideologically sincere and original political movement with a huge media potential and non-negligible political influence in the U.S., he claims that they face four major challenges, preventing them to become an actual force for a political revolution. Those challenges are: (I) false global universalism (the movement does not in fact represent ”the majority of the oppressed and the downtrodden of the World”; (II) false national universalism (because of ideological differences and opposing political views, the movement also does not represent the majority of the socially endangered citizens of the U.S.); (III) ideological inconsistency and/or lack of ideology; and (IV) plausible doubts of the movement being manipulated by outside political centres of power, as well as its tacit concordance with the neo-colonist policies of the U.S., as shown by their support to the Arab Spring revolutions and the international intervention in Libya.
Keywords: Occupy Wall Street, revolution, capitalism, democracy, imperialism.
Slobodan Miladinović
DARK SIDE OF SOCIAL CAPITAL
Summary: Social capital can be analyzed from several different points of views. One of them involves the division on bonding and bridging. This division is based on the ability of social capital to create a social network which connects those who have some similar characteristics and holds them together as a homogeneous group, to protect their particular interests, or on its ability to connect people with different social characteristics bridging their differences and creating a social network of stakeholders to solve specific problems of the wider social significance. A key feature of the first type is exclusion and of the other one inclusion. It means that it is possible that the social impact of the first can be negative, observed at higher levels of social structure, because it does the homogenization and keeps close members of one group and, at the same time, opposing those who do not belong to that group. On the other hand, the social effect is positive because another one builds trust between members of different groups. On the basis of these differences can be assumed that social capital is essentially carries the potential for the modernization and overall development but also the potential for social pathologies type of discrimination, nepotism, corruption, organized crime and like this. The aim of this paper is to highlight the possible negative dimension of social capital that is especially true in societies with closed social structure and incomplete legal system, societies which have development problems, high concentration and centralization of the distribution of social powers, and generally societies that are going through some kind of transition to which are not immune either economically and politically stable and developed society.
Key words: social capital, social power, social structure, discrimination.
Aleksandar Jazić
AMERICAN PUBLIC DIPLOMACY IN THE WAR AGAINST TERRORISM
Summary: This text is about American public diplomacy and its role in the war against terrorism. The author analyzes the bases, main fields and instruments of public diplomacy. Public diplomacy is a means of soft power and is very often combined with hard power, which refers to military power. Hard power is used for short-term goals, whereas soft power is used in the long run. A necessary condition for efficient public diplomacy is cultural diplomacy. As one of the most important fields of public diplomacy its goal is to make contacts and strengthen understanding among individuals by means of cultural familiarization. Dissemination of ideas is one of the basic means of fighting for hearts and souls, and this could not be done without the mass media. A key goal of the US administration is to affect public opinion in the Middle East, especially among young population, thus making them adopt American and/or Western attitudes toward terrorism.
Key words: public diplomacy, US, cultural diplomacy, mass media, 9/11, soft power, war against terrorism, fight for hearts and souls.
Andrej Mitić
COSMOPOLITAN (DEMOCRATIC) LAW AND COSMOPOLITAN SOVEREIGNTY
Summary: The political theory of cosmopolitan democracy is modern reception of Kant’s philosophy of law and politics. By transferring key points of Kant’s perpetual peace into the age of modern civilization, Kant’s model of cosmopolitan order will be transcended and become a global order with certain features of a world state. Legal aspects of cosmopolitan democracy are crucial for this qualitative jump. The author is particularly aware of broadening of Kantian concept of cosmopolitan law and its reaching of the level of cosmopolitan democratic law and of pleas for post-Westphalian cosmopolitan sovereignty, which was foreign to Kant, as well as supporting cosmopolitan political order which would reach farther than the foedus pacificum of confederate type and would move toward a more centralized semifederal global institutional arrangement. Enforcing cosmopolitan law in cosmopolitan-democratic settings requires legitimizing humanitarian military interventions, which is an essentially anti-Kantian trait of this project.
Key words: democracy, autonomy, cosmopolitanism, cosmopolitan law, cosmopolitan sovereignty, cosmopolitan political community, humanitarian military intervention.
NEW SERBIAN PoliticaL THOUGHT New Edition, (2011), no. 3–4
CONTENTS Editorial ........................................................................................ 3 TOPIC OF THE ISSUE LEFT TODAY Étienne Balibar End of Politics or Endless Politics? Marx and the aporia of Daniel Bensaid Permanent scandal ................................................................... 29 Peter Klepec Capitalism – it’s crisis, reforms and re-privatization ............... 51 Petar Bojanić Figures of Victory and Winner. An Introduction into Alpar Lošonc Communism as a Critique of Leftist Melancholy .................... 89 Borislav Mikulić Who removed Stalin’s moustache? A leftist critique of Nikola Janović The Left-wing: Crisis, Immanence, Rearticulation – Jelica Šumič, Rado Riha Communism as a ‘society for all’ .......................................... 161 Miroslav Milović Ontology of the monster – Antonio Negri and Bogdana Koljević „Positive Biopolitics” in the 21. Century ............................. 197 Dossier Jacques Rancière Ten Theses on Politics ........................................................... 215 Étienne Balibar Philosophy and the Frontiers of the Political ........................ 231 Nikola Tanasić “Occupy Wall Street” between Revolution and Simulation . 269 Essays Slobodan Miladinović The Dark Side of Social Capital ............................................ 287 Aleksandar Jazić American Public Diplomacy in the War against Terrorism ... 317 Andrej Mitić Cosmopolitan (Democratic) Law and Polemics Slobodan Samardžić Making Enemies in a Liberal Way ......................................... 381 Mario Kalik ‘Homosexuality or Death!’ ................................................... 397 Reviews Srđan Maraš Beyond Good and Evil Dejan Petrović Socialism is Dead, Long Live Socialism! Lorna Štrbac The High Toll of Neoliberalism Mario Brudar People Never Loved Him Contents ...................................................................................... 457 |
Uvodnik ................................................................................... 3
