Univerzitet pred rubikonskom ponornicom

Na osnovu razvoja događaja, ali i ponašanja režima, naročito nakon 15. marta, za šta je bilo najava već u nekoliko njegovih, huškačko-zastrašivačkih javnih nastupa, AV-ov plan za izlazak iz tekuće krize počiva na zamisli gušenja Univerziteta, kao dosadašnjeg žarišta borbe protiv njegove vlasti, nakon čega bi, procjenjuje se, amplituda protesta počela da opada, da bi na se na kraju oni i okončali, potpunim neuspjehom. Borba režima protiv Univerziteta već se obavlja i obavljaće se nizom donesenih, odnosno najavljenih administrativnih mjera, koja je započela Vlada u ostavci, a nastaviće, očigledno, i nova Vlada. Posebno zabrinjava najavljena promjena Zakona o Univerzitetu, budući da skupštinska većina, dok god postoji, može da izglasa šta je AV-u volja – jer ni (žalosna) opozicija niti ni sopstveni (nepstojeći) stid poslaničke većine u tome ne mogu da ih spriječe.

Svrha svih tih mjera nije samo kažnjavanje Univerziteta već dovođenje zaposlenih u nepodnošljiv položaj tako da Univerzitet, onakav kakav nam je poznat, u dogledno vrijeme prestane da postoji. U tu svrhu neće biti potreba da policija juriša i zauzima desetine blokiranih fakulteta širom zemlje, već će na Univerzitet prestati da dotiče novac, što će uticati ne samo na (protestni) „moral“ koblokirajućih nastavnika i ostalih zaposlenih već će poslije nekog vremena obitavanja u takvoj situaciji oni početi prestajati da se osjećaju dijelom Univerziteta, pošto ga efektivno više neće ni biti. Približavamo se, naime, neslavnom antijubileju – polugodišnjici prestanka održavanja nastave (negdje čak uopšte i pristupanja nastavnog i administrativnog osoblja samoj zgradi). Pošto već neposredno predstoji drastično smanjenje dotoka novca, s tendencijom njihovog potpunog gašenja, obesmišljavaju se bilo kakve administrativne radnje fakultetā – kao fakulteta, a ne kao žarišta blokade. Na kraju, fakulteti bi ne samo subjektivno, sa stanovišta blokatorā, već i objektivno, mogli početi da se percipiraju samo kao mjesta pobune protiv režima, ali ne više i kao fakulteti.

Cilj režimskih mjera, koji se sastoje od spoja zakonski dopuštenog djelovanja i ciljane represije, nije tek unošenje podjela, razdora u „akademskoj zajednici“, već prestanak njenog efektivnog postojanja kao socijalne veličine

Cilj režimskih mjera, koji se sastoje od spoja zakonski dopuštenog djelovanja i ciljane represije, nije tek unošenje podjela, razdora u „akademskoj zajednici“, već prestanak njenog efektivnog postojanja kao socijalne veličine, tako što bi se ona, rezidualno, svela na blokatore i na sve ostale, tj. tako što bi univerzitetski socijalni korpus bio rastvoren na različite drušvenopolitičke opcije, koje se ne bi konstituisale svojom pripadnošću akademskom kolektivu. Dakle, tako bi samopolitizovanje Univerziteta – na Univerzitetu – bilo okončano režimskim svođenjem akademske zajednice isključivo na politički korpus.

Ako se bude nastavilo s blokadom Univerziteta – ne vidi se šta bi moglo spriječiti sprovođenje ovoga plana – osim nasilne promjene vlasti, što je poslije skupa 15. marta, s njegovom smušenom organizacijom i „gandijevskim“ razrješenjem, bez obzira na ogroman broj okupljenih i prispjelih učesnik – malo vjerovatno, mada ne i posve isključeno, imajući u vidu novi talas bahate iritantnosti koji AV emituje u javnosti poslije pomenutog skupa. Ugaoni kamen AV-ovog plana gašenja politčki protesta jeste uništenje Univerziteta, jer protestni pokret, procjenjuje, neće moći njega da sruši. On je time čitavu situaciju rekonstelisao tako više nije ključno za vlast da zauzima fakultete, već je za protestni pokret, čije je jezgro Univerzitet – postalo ključno da, sasvim hipotetički, zauzme državne ustanove i tako obori vlast. Dakle, vlast, koji ima monopol na silu, ne ide na razrješenje krize putem upotrebe fizičke sile, već putem administrativnog nasilja, dok svoje protivnike, pobunjeni Univerzitet i čitav protestni pokret, dovodi u situaciju da ako oni ne budu upotrebili fizičku silu, dakle, pribjegli protivzakonitom ponašanju, koje podliježe vrlo ozbiljnim krivičnopravnim kvalifikacijama, najvjerovatnije gube. Alternativa za protestni pokret, ako se ne promijene neki fundamentalni parametri protestnog angažovanja, jeste: ILI NASILNA PROMJENA VLASTI, ILI PORAZ. Ako se prvo ne desi, Univerzitet će izgubiti, na kraju će prestati i da postoji (potonje eventualno ponovno osnivanje ne treba računati, jer bi se to obavilo pod osvetničkim diktatom AV-a), protestni pokret će se rasuti – i AV je pobijedio. U tom sklopu treba posmatrati i privođenje rektora na informativni razgovor. Po svoj prilici, plan je režima da se pojača protestna kohezija Univerziteta, da dođe do okupljanja oko opcije koja se može opisati kao: Univerzitet ruši vlast – i tada gube i Univerzitet i protestni pokret. Potonje je utoliko očiglednije što Univerzitet, osim simboličkog predvodništva protestnog pokreta, nije uspio da sprovede u djelo fantazmagoriju ProGlasa i njemu pridruženih intelektualaca, o generalnom štrajku.

Sada postaje jasno – vjerujem i onima koji u decembru ili januaru vjerovahu u blokatorski pobjedonosni Blitzkrieg protiv AV-a, da ako Univerzitet ne bude ostvario jasnu pobjedu u političkoj borbi u koju je, kao „nenadležan“, ušao – njega više neće biti

Svaki nastavak blokade Univerziteta, u situaciji kada je, vjeruje se (AV, po svemu sudeći, vjeruje), prošao vrhunac protestnog pokreta, koji nije doveo do vaninstitucionalne promjene vlasti, približava režim ostvarenju cilja – uništavanju državnog Univerziteta, a posljedično slabljenju i kraju protestnog pokreta. Pritom postoji više indicija da je i nezavisno od pobune decembra 2024, i uloge koju je u tome preuzeo Univerzitet, tačnije dio studenata i dio profesora, cilj AV-a bio njegovo potčinjavanje, slabljenje i institucionalno-kadrovska destrukcija.¹ Utoliko su sve univerzitetske, fakultetske uprave, svi nastavnici i studenti koji podržavaju dalju blokadu Univerziteta – OBJEKTIVNO SAVEZNICI AV-a u njegovom (davnašnjem) planu razaranja srpskog državnog visokog školstva. Suštinski, oni su to bili od prvoga dana blokade, ali to je malo ko tada uspijevao da vidi. Potpisnik ovoga teksta je od prvoga dana blokade Univerziteta, u mnoštvu prilika, obraćanja i istupanja, ukazivao na izuzetnu štetnost instrumentalizovanja Univerziteta za političku borbu protiv nelegitimnog, neokolonijalno-okupacionog, veleizdajničkog režima. Naime, takvo djelovanje Univerziteta nije samo suprotno Zakonu već protivno i njegovoj idealtipski natpolitičkoj prirodi. No kardinalnim kršenjem tih standarda, Univerzitet je postao ne samo prvorazredni akter političke borbe protiv AV-a već i njen kapitalni ulog. Pritom studenti i profesori, kao građani i kao „staleške“ skupine – kao što sam u svakom svojem oglašavanju i istupu naglašavao, imaju građansku i moralnu obavezu suprotstavljanja ovakvoj vlasti – ali izvan fizičkog i simboličkog prostora Univerziteta. I sada je, napokon, postaje jasno – vjerujem i onima koji u decembru ili januaru vjerovahu u blokatorski pobjedonosni Blitzkrieg protiv AV-a, da ako Univerzitet ne bude ostvario jasnu pobjedu u političkoj borbi u koju je, kao „nenadležan“, ušao – njega više neće biti.

Posebno je zanimljiv – i za analizu, ali i moralno poučan – primjer onih dekana i fakultetskih uprava koji su sve do početka, 15. marta započele režimske institucionalne represije protiv fakulteta koji su u nezakonitoj obustavi nastave – ne samo zbog studentske blokade već u nekim slučajevima i zbog odluka NNV-a da ne drže nastavu – bili neskloni studentskim blokadama. No nakon 15. marta, oni su se faktički „bacile u naručje“ studentsko-profesorskim blokatorima, što je, kako, naglasismo, upravo u interesu sprovođenja AV-ovih zaumnih planova. Dotad, oni bijahu svjesni štetnosti blokiranja Univerziteta, ali bez smjelosti čak i da polujavno progovore o tome, a kamoli da povuku poteze koji bi eventualno vodili deblokadi fakultetā, ili bi makar stavili do znanja blokatorima da je njihovo djelovanje neprihvatljivo. Razlog je bio strah od odijuma „pobunjeničkog“ dijela profesorsko-studentskog kolektiva širom Srbije, koji je na Univerzitetu nametnuo militantni narativ da je bilo kakav razgovor o deblokadi – saradnja s režimom. Dakle, strah od ostrakizma fanatizovane univerzitetske (i izvanuniverzitetske) mase (čak se jedna takva, visokoideologizovana, paraakademska organizacija zove MASA – a i ponaša se tako), malodušnost, najposlije i strah, držali su ih u oportunističkoj neodređenosti, iako su ne samo zakonski već i moralno bili pozvani da se suprotstave, po srpsko društvo duboko štetočinskoj blokadi Univerziteta. A ona će se pokazati još kudikamo štetnijom ako njena posljedica bude nestanak državnog Univerziteta, što je, po svoj prilici, bio AV-ov davnašnji sanak.

Kada je, međutim, država, nažalost oličena u aktualnom uzurpatorskom režimu, krenula ne samo da sprovodi zakon, već da to koristi za donošenje osvetničkih, i protivustavnih mjera protiv Univerziteta, oni su odjednom zaboravili da su uzrok univerzitetske krize – koju treba razdvojiti od opštedruštvene krize, mada je i prva postala sastavni dio potonje – nezakonite, nedemokratske (ni od koga izglasane) i najposlije nemoralne blokade. Da podjsetimo, najprije su dobro organizovane studentske skupine zaposjele fakultete, pa su onda glasali po nekakvim „plenumima“, koji ne samo što institucionalno ne postoje već su sami izraz antinstitucionalnog, unutrašnjeg nasilja protiv Univerziteta. Dakle, blokada, koja je otpočela s unutaruniverzitetskim bezakonjem, predstavlja uzrok, a kaznene mjere – na koje je režim/AV pridodao za sebe tipični, osvetnički resentiment – predstavlja posljedicu. Fakultetske uprave, koje inicijalno nijesu bile problokatorske, naprosto su podlegle revolucionarnom ugođaju koji „hara“ Univerzitetom, pa nijesu imale smjelosti za zakonite i moralno opravdane korake, iz straha od „moralne“ sankcije pobunjene mase. No zato sada imaju „smjelosti“ za priključivanje blokatorskom bezakonju – opet po istoj logici konformiranja masi. Drakonska, znanježderska, bezmalo demonska priroda ovoga režima, uprkos svemu, ne može biti opravdanje – čak ni izgovor – za ovo oportunističke koaliranje s unutaruniverzitetskim štetočinama, bilo da djelluju iz zaslijepljene antifascinacije kardinalno amoralnom prirodom ovoga režima, bilo da s njime svjesno sarađuju na uništenju državnog Univerziteta, što bi, prema davoskoj agendi, moglo biti zajedničko i AV-u i nekim blokatorskim „vedetama“.

Blokatorsko uskoumlje (ili, pak, u nekim slučajevima, vjerovatna perfidna kolaboracija s režimom) od Univerziteta je napravila prvorazrednu metu režima

Blokatorsko uskoumlje (ili pak, u nekim slučajevima, vjerovatna perfidna kolaboracija s režimom) od Univerziteta je napravila prvorazrednu metu režima. Da bi se ta meta skinula, neophodno je prekinuti blokadu. No ni najmanje nije isključeno da bi to u ovom trenutku mogao biti samo potreban, ali ne i dovoljan uslov. Naime, blokadama aktiviran je AV-ov plan obračuna s državnim Univerzitetom, kojim se ispunjavaju davoski „ukazi“ o uvođenje minimalne države, lišene većine tradicionalnih socijalnih funkcija. Osim toga, time se likvidira potencijalno, uvijek akutno socijalno žarište „antiAVovštine“, što je makar iz AV-ovog ugla, cjelishodno. Time se spaja izvršavanje okupacionih naloga s ličnom korišću i nadasve s ličnom osvetom samozvanog „najboljeg studenta Pravnog fakulteta“, kojeg profesorsko-univerzitetski stalež, bez obzira na sve svoje ideološke razlike, mahom prezire. Ljudi AV-ovskog karakternog sklopa, načelne stvari, kao što su institucije, Univerzitet, čak moralna pravila – posmatraju prevashodno iz ugla svojih interesa, što se kvalifikuje epitetskom paletom, koja ide od nihilizma, preko resentimenta do težih, kolokvijalnih kvalifikacija.

Ipak, ako je mehanizam „giljotiniranja“ državnog Univerziteta i pokrenut, to ne znači da su sve faze i ishod te borbe već postali neminovni. Naime, sve dok je Univerzitet u blokadi, dok god fakultetske uprave ne preduzimaju nikakve službene korake da se otpočne s nastavom – nezavisno od toga da li su to izvorno htjele, ili su vremenom zauzele taj stav – režim će imati željeznočvrsti argument o njihovom bezakonju, o radnopravnom prekršaju, te, najposlije, o bezočnoj razmaženosti „fakultetlija“, koji bi da ne rade, a da primaju plate; a kada plata (za „nerad“) nema – to nazivaju „represijom“, pišu u Brisel, Strazbur... Karikiram, ali to je, čini se, vjerni opis predstavljanja pobunjenog Univerziteta u režimskoj propagandi.

U svemu tome, tragikomično je, koliko i opasno, to što se u ovoj, postpetnaestomartovskoj situaciji, stari i novi pobornici blokade Univerziteta hvataju za vrlo tanku kvazipravnu slamku, koji su, nemajući ništa bolje da ponude (a, izgleda, nemaju), smislili pravni savjetnici Univerziteta: kako je Evropski sud za ljudska prava u Strazburu nadređen nacionalnim zakonodavstvima u slučaju borbe za javni interes. Prema ovome, to što Univerzitet koji je osnovan radi obrazovanja studenata, pet mjeseci ne radi, „suštinski“ i ne bi bilo nikakvo zakonsko ogrješenje (?!). Nejasno je da li se dotična evropska institucija može baviti „ljudskim pravima“ nacionalnih institucija, a ne samo pojedinaca – da, recimo, same sebe blokiraju. No u svakom slučaju, ako bi – kao što slijedi iz ovakve argumentacije – bilo dopušteno da se za javni interes u pravosuđu bori blokiranjem Univerziteta, tada bi, prema direktnoj analogiji, mogla i da se, primjera radi, blokiraju porodilišta – zbog ugroženosti javnog interesa u sferi odbrani, jer je AV, dakako AVovoljno, tj. kriminalno-izdajnički, odlučio da Srbija kupi preskupe borbene avione zemlje-agresora iz 1999, koja je priznala „Kosovo“, koji bi u slučaju bilo kakvog sukoba s NATO ili s njegovim okolnim „ispostavama“ – u trenutku mogli biti učinjeni neupotrebljivima. Dakle, dok se ne opozove nečasni aranžman s Francuzima – nema porođajā, ili ima, ali samo u „kućnoj radinosti“, kao prije 200 godina. Prema ovakvoj „pravnoj logici“, niko nikada u javnom sektoru ne bi morao ništa da radi, niti za odbijanje rada bude bilo kako sankcionisan – jer bi se uvijek mogao pozvati na hitnost reagovanja na ugroženost javnog interesa u ovom ili onom, ne nužno svojem domenu, čega u „dugotranzicionoj“ i sve žalosnijoj Srbiji, kao što znamo, ne fali...

Obustava blokade Univerziteta je potrebna zato što se time izbija ključni propagandni adut režima, a time se može uticati i na obustavu pokrenutog procesa likvidacije državnog Univerziteta

Obustava blokade Univerziteta je potrebna ne samo stoga što je od početka bila pogrešna i ne samo zato što se time izbija ključni propagandni adut režima, već se time ipak može uticati da obustavu pokrenutog procesa likvidacije državnog Univerziteta. Naime, ma koliko se činilo da niko nikoga na dvijema suprotstavljenim stranama ne sluša, one jako dobro paze šta oni drugi govore i čine, čemu, bezmalo u hodu, prilagođavaju svoju antidijalošku taktiku. No pored blokatorā i naprednjačkog gaulajterskog soja, postoji i treći, vjerovatno najbrojniji činilac – srpska javnost, ili makar njen, „ćaciranjem“-i-„pumpanjem“ još nedefinisani ostatak, i pred njime obje strane sve vrijeme vode moralnodiskurzivnu borbu – za „srca i duše“ neopredijeljenih. Zato držimo da je jako važno otkloniti glavni propagandno-represivni narativ („davoskog narednika“) AV-a da je Univerzitet, već gotovo pola godine, leglo bezakonja, ali tako što bi se, bez ikakvog prekida, nastavila političku borbu protiv njega – izvan Univerziteta, sve do njegovog primoravanja da siđe s vlasti. To jeste u najhitnijem javnom interesu, ali ne po cijenu ubistva Univerziteta, što bi, inače, mogao biti ključni korak u pobjedi AV-a u njegovom radu protiv srpskog naroda i srpske države. Tako bi Srbija, bez njega na javnim funkcijama – jer s njim, kao glavnim žarištem dugotrajne parapolitičke malignosti, to apsolutno nije moguće – napokon dobila izbore makar nalik poštenima. To bi ujedno bilo pod trenutnim okolnostima optimalno razrješenje ove krize, a ne plenumaški Peti oktobar 2.0, a još manje AV-ovski status quo, koji čak ne bi bio ni to, već dodatno pogoršanje, i to ne samo za Univerzitet.

AV ne smije pobijediti, Srbija ne smije izgubiti - a dalja blokada Univerziteta vodi u poraz, i to ne samo Univerziteta

AV, dakle, ne smije pobijediti, Srbija ne smije izgubiti – a dalja blokada Univerziteta vodi u poraz, i to ne samo Univerziteta. Ovo što predlažemo, van svake sumnje – imajući u vidu s kime imamo posla – znači: ulica, ulica na koju će se izliti čitav narod voljan da mu vrate otetu državu, pa i ljudi s Univerziteta – koji je, što mnogi na njemu zaboravljaju, takođe dio naroda. No to ne bi bio blokirani Univerzitet koji je postao ulica, i koji tako „pouličaren“, odnekud još pretenduje na intelektualni i moralni autoritet, koji pod takvim pretpostavkama, više nije moguć, niti suštinski važi. Ova društvena pobuna treba da potvrdi svoj opštenarodni karakter – za šta potencijal, kao što je pokazalo nekoliko, po vlast, a naročito po AV-a, realno delegitimišućih masovnih skupova, postoji. Dopustiti da se čitav taj pokret svede na svoj blokatorski simbol – na pobunjeni Univerzitet koji sve (tobože) vodi, na „decu“ koja „znaju“ (a ne znaju, jer, za početak, ne bi blokadama uzurpirala sam Univerzitet) – znači istrajavati putem onoga što je AV već predvidio i za šta je, po svemu sudeći – za razliku od masovnog javnog „otkazivanja (narodne) poslušnosti“ –poodavno bio spreman.

-------------------

¹ Odluka o ukidanju fakultetskih računa, koja je trebalo da astupi na snagu 1. januara 2025, i dovođenje u izrazitu finansijsku zavisnost od država, što u ovom trenutku de facto znači od režima koji je državu uzurpirao; najava uvođenja „na mala vrata“ stranih neakreditovanih stranih visokoškolskih institucija – što je ponovljeno i u uvodnom izlaganju novoga mandatara.

(NSPM)